نویسنده کتاب: میشل کاسادوفسکی
کتاب «جهانی سازی فقر و نظم نوین جهانی» تألیف میشل کاسادوفسکی را می‌توان در زمره کتاب‌های پر از مصداق در نظر گرفت. این کتاب با بررسی حداقل ۱۳ کشور و روایت‌های از رویدادهای مختلف این کشورها به دنبال اثبات این موضوع است که کشورهای سلطه‌گر همواره درحال اعمال سلطه بر کشورهای کمتر توسعه‌یافته هستند. آنچنان که از نام کتاب پیدا است، این کتاب جهانی شدن را به مثابه پروژه‌ای هدایت شده توسط کشورهای غربی می‌داند و آن را جهانی‌سازی می‌خواند. این کتاب در شش بخش، ۲۲ فصل و ۵۶۸ صفحه تدوین شده است.
بخش اول کتاب با عنوان «فقر جهانی و اصلاحات اقتصاد کلان» استوانه اصلی کتاب بوده و به دنبال اثبات موضوع جهانی‌سازی فقر است. سایر بخش‌های کتاب به دنبال اثبات مباحث مطرح شده در این فصل است. این بخش شامل فصول جهانی سازی فقر، کذب جهانی، کنترل کشورها از طریق شرط‌گذاری وام، بانک جهانی و حقوق زنان، اقتصادی جهانی کارگر با قیمت ارزان است.
فصل اول کتاب این موضوع را مورد بحث قرار می‌دهد که سیاست‌های تعدیل اقتصادی و برتون وودز منجر به جهانی سازی فقر شده است. نکته مهم درباره این فصل آن است که برخلاف بسیاری از متون این فقیرسازی متعمدانه و در ادامه پروژه استعمار کشورهای تحت سلطه بوده است، آنچنان که در نهایت به «جهان سوم سازی کشورهای کمینیستی» انجامید. فصل دوم با عنوان «کذب جهانی» به دنبال تشریح این موضوع است که چگونه سازمان‌های بین‌المللی با دستکاری آماری و یا ارائه شاخص‌های اشتباه «فقر جهانی» را انکار می‌کنند. مهم‌ترین مباحث اشاره شده در این فصل مربوط به شاخص یک دلار در روز است. علاوه بر این عدم توجه به واقعیت‌های دورن کشورها و صرف توجه به میانگین کلی کشور نیز بخشی از انتقادات این فصل است.
فصل سوم به مکانیزم وام‌دهی کشورهای بیشتر پیشرفته و تأثیر این وام‌ها از طریق شرط‌گذاری برای دریافت‌کنندگان می‌پردازد. کاهش ارزش پول، نظارت بر بانک مرکزی، آزادسازی قیمت‌ها، آزادسازی تجاری، اصلاحات مالیاتی، خصوصی‌سازی، حذف نظارت قانون نظام بانکی و غیره از جمله این موارد است. این فصل تا جایی پیش می‌رود که حتی شروط مربوط به تأمین اجتماعی و حکمرانی خوب را نیز مورد حمله قرار می‌دهد و برای مثال از آن تحت عنوان «مؤسسات پرلمانی ساختگی» یاد می‌کند.
فصل چهارم که موضوع بانک جهانی و زنان را پیش می‌کشد بی‌مهابا ادعا می‌کند «هدف اصلی بانک جهانی تقویت حقوق زنان نیست، بلکه تحمیل ابعاد جنیستی بازار آزاد و غیرفعال کردن جنبش‌های زنان است». فصل پنجم به تفصیل موضوع نقش اقتصاد جهانی بر شکل‌گیری کارگر ارزان‌قیمت تاکید دارد. بر اساس نگاه کلی اقتصاد جهانی بر جابه‌جایی سهم عمده‌ای از صنایع کشورهای پیشرفته سرمایه‌دار بر دوش کارگر ارزان‌قیمت در کشورهای در حال توسعه متکی است. این موضوع از نظر کتاب تنها معطوف به کشورهای کمتر توسعه‌یافته نبوده و با گسترش کارخانه‌های صادرکننده کار و کارگر ارزان در جهان سوم، تعطیلی کارخانه‌ها در شهرهای صنعتی کشورهای پیشرفته توام بوده است.
پنج فصلی که پیشتر مورد بررسی قرار گرفت به صورت مفصل نحوه جهانی‌سازی فقر را مورد بررسی قرار می‌دهد، بخش‌های بعدی شامل بخش دوم، سوم، چهارم و پنجم به تشریح مصداق‌هایی که مباحث پیشینی را پشتیبانی می‌کنند می‌پردازد. بخش چهارم کشورهای افریقایی شامل سومالی، روآندا، اتیوپی و «آپارتاید صادراتی» در شبه جزیره آفریقا را مورد بررسی قرار می‌دهد. بخش سوم مربوط به کشورهای آسیای جنوب و جنوب شرقی است و کشورهای هندوستان، بنگلادش و ویتنام را مورد مداقه قرار می‌دهد. بخش چهارم با اشاره به آفریقای جنوبی کشورهای برزیل، پرو و بولیوی را بحث می‌کند و در نهایت در بخش چهارم به سراغ اتحاد جماهیر شوروی پیشین می‌رود.
نکته مهم در پرداختن به این کشورها آن است که در تمام این مصادیق، کتاب پروژه دکترین شوک را پیگیری می‌کند. در برخی فصول همانند شوک درمانی در پرو، کنفدراسیون روسیه و غیره مستقیم به موضوع شوک درمانی اشاره و در برخی دیگر همانند ویتنام، سومالی، روآندا و غیره از طریق اشاره به جنگ، نسل‌کشی و قحطی به صورت ضمنی به مباحث مربوط به شوک درمانی اشاره می‌شود.
در نهایت بخش ششم به نظم نوین جهانی و اتفاقات اخیر آن همچون تعدیل ساختاری در کشورهای پیشرفته از طریق حذف دولت رفاه، کاهش مالیات، استقلال بانک مرکزی و غیره می‌پردازد. تشریح بحران‌های اقتصادی از سال ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۸ موضوع فصل ۱۹ کتاب است. در نهایت دو فصل انتهای کتاب به «استعمار دوباره کره» و «نقشه (کلاهبرداری) مالی از کره می‌پردازد.
کاسادوفسکی، میشل (۱۳۸۵) جهانی سازی فقر و نظم نوین جهانی، ترجمه محمد روحانی، قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- نویسنده معرفی کتاب: سعید هراسانی