فقر و انرژی
استفاده از انرژی اثرات عمده و غیر قابل انکاری برای دستیابی به بهره‌وری، رفاه و آسایش بیشتر انسان‌ها داشته است. امروزه اقتصاد بدون استفاده از خدمات حامل‌های مختلف انرژی غیر قابل تصور است. انرژی، اثرات دامنه‌داری بر زندگی انسان‌ها دارد و از اشتغال تا توسعه ، از سازمان‌ها تا افراد و از جوامع محلی تا حوزه‌های ملی و جهانی تحت‌الشعاع قرار می‌دهد. ازاین‌رو، انرژی نیز همچون ده‌ها عامل دیگر اثرات غیرقابل انکاری بر فقر و نابرابری دارد. دسترسی به خدمات انرژی یکی از مؤلفه‌های اصلی کاهش نابرابری و فقر است و نقش بسیار مهمی در توسعه انسانی و در نتیجه، رشد و توسعه اقتصادی دارد.
انرژی به‌صورت مستقیم و غیر مستقیم و از طریق تأثیر بر رشد اقتصادی و نابرابری بر فقر تأثیرگذار است. حامل‌های مختلف انرژی به‌ویژه برق، در ترکیب با تجهیزات سرمایه‌ای، تولید کالاها و خدمات در صنایع و خانوارها را کاهش داده‌اند که تأثیر عمده‌ای بر بهره‌وری نیروی کار و نیز بهره‌وری دارد و با افزایش تولید و در نتیجه رشد اقتصادی به افزایش درآمد افراد از جمله افراد فقیر منجر می‌شود و در نتیجه، فقر را کاهش می‌دهد.
دسترسی افراد مناطق فقیر به انرژی و امکانات حاصل از آن موجب بهبود استانداردهای زندگی، کاهش هزینه‌ها و افزایش درآمدها می‌شود، از سوی دیگر نابرابری‌ها را کم می‌کند و در نتیجه به کاهش فقر منجر می‌شود. بنابراین، انرژی از طریق رشد اقتصادی و نابرابری بر فقر تأثیرگذار است. میزان تقاضای انرژی با افزایش درآمد افراد افزایش می‌یابد که در توسعه انسانی بسیار اهمیت دارد و در طول زمان به توسعه جوامع منجر خواهد شد. اگر برق برای خانوارها قابل دسترس شود، نخستین زمینه استفاده آن، برای روشنایی، پخت‌وپز و ایجاد ارتباطات خواهد بود و پس‌ازآن، اگر درآمد سرانه‌شان اجازه دهد، این انرژی مدرن به‌عنوان مولد قدرت و انرژی برای اهداف دیگر مورد استفاده قرار خواهد گرفت. تحول منابع انرژی سنتی به انرژی مدرن و پاک مانند گاز طبیعی، فراورده‌های نفتی و برق، موجب می‌شود سوخت‌های جایگزین مناسب‌تری نسبت به سوخت‌های سنتی که مصرف‌کننده آن اغلب خانوارهای فقیر هستند، مصرف شود. خدمات جدیدی حاصل از در دسترس بودن انرژی به بهبود استانداردهای زندگی، به‌ویژه در زمینه بهداشت عمومی، آموزش و زندگی خانوادگی کمک می‌کند. افزایش بهره‌وری در استفاده از انرژی که در اثر به‌کارگیری فناوری‌های نوین شکل می‌گیرد، به درآمدهای بالاتر منجر می‌شود و در نهایت، توانایی افراد را در کشف استعدادهای خود و توسعه آن افزایش می‌دهد. استفاده از روشنایی و نور حاصل از انرژی برق، مدت‌زمانی را که افراد برای تولید صرف می‌کنند، افزایش می‌دهد و به افزایش فعالیت‌های درآمدزا منجر می‌شود. این انرژی همچنین امکان افزایش ساعات مطالعه و انجام تکالیف درسی برای کودکان و امکان دسترسی به تلویزیون و فیلم را برای همگان فراهم می‌کند و بدین‌وسیله مسیر دستیابی افراد – به‌ویژه اقشار کم‌درآمد- را به اطلاعات جدید هموارتر می‌کند که در نتیجه، آنان قادر خواهند بود در جهت پیشرفت خویش و توسعه جامعه خود گام بردارند.
آنچه گفته شد، تنها گوشه‌ای از آثار انرژی بر زندگی خانوارهای فقیر است. لذا سیاست‌های انرژی را نمی‌توان تنها برحسب میزان مصرف یا قیمت تعیین کرد. ابعاد اجتماعی هرگونه تغییر در قیمت حامل‌های انرژی یا تغییر میزان یارانه آشکار و پنهان اختصاص داده شده به انرژی مصرفی خانوارها بدون در نظر گرفتن پیامدها و آثار آن بر زندگی فقرا، می‌تواند نتایج وخیم و غیر قابل انتظاری در پی داشته باشد.
***
در هفته‌ای که گذشت، اخبار زیر جلب توجه می‌کند:
- سخنگوی کمیسیون تلفیق لایحه بودجه ۹۹ کل کشور گفت: بر اساس تبصره ۶ لایحه بودجه سال ۹۹ کل کشور که مربوط به معافیت‌های مالیاتی است، کارکنان دولت با درآمد تا ۳ میلیون تومان از پرداخت مالیات معاف می‌شوند.
- وزیر تعاون، سازمان بهزیستی کشور را مکلف کرد با همکاری همه دستگاه‌های مرتبط، برنامه روشن و اجرایی را در زمینه تقسیم کار، کاهش آسیب و گزارش‌گیری در حوزه زباله‌گردی کودکان ظرف دو هفته آینده، آماده و ارائه کند.
- به گزارش خبرگزاری ایلنا، ناکارآمدی بیمه پایه، عاملی است که همهٔ مزدبگیران، چه کارمندان دولت و چه کارگران و بازنشستگان را مجبور کرده تا علاوه بر پرداخت حق بیمه اجباری، مبالغی هنگفت بابت بیمه‌های تکمیلی بپردازند.
- وزیر راه‌وشهرسازی از تشکیل یک ستاد و یک کارگروه ساخت مسکن برای ۳ دهک اول جامعه و محرومان خبر داد و احداث مسکن با وام بلاعوض برای گروه‌های هدف را از مأموریت‌های این ستاد و کارگروه اعلام کرد.
- جدیدترین گزارش مرکز آمار از وضعیت شاخص بیکاری در اقتصاد ایران نشان می‌دهد که این نرخ در پاییز امسال در قیاس با فصل مشابه سال قبل کاهش ۲/۱ درصدی را تجربه کرده است.
- اکبر شوکت، عضو کارگری هیئت امنای تامین اجتماعی گفت: با توجه به نرخ تورم در جامعه، باید میزان افزایش حقوق کارگران حداقل رقم قابل‌توجهی باشد.
- از جمعیت حدود ۹/۲ میلیون نفری بیکار در ایران حدود ۲/۱ میلیون نفر فارغ‌التحصیل آموزش عالی هستند. آخرین آمار از این حکایت دارد که نرخ بیکاری در پاییز امسال به ۶/۱۰ درصد رسیده که نسبت به پاییز سال گذشته ۲/۱ درصد کاهش و نسبت به تابستان امسال ۱/۰ درصد افزایش دارد.
- به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، مصطفی کواکبیان، عضو کمیسیون امنیت ملی از آمار ۱۷۰ نفر برای کشته‌شدگان حوادث آبان ماه خبر داد.
- به گزارش روابط عمومی بانک مرکزی، در جهت شفاف‌سازی و اطلاع‌رسانی عمومی، فهرست دریافت‌کنندگان ارز دولتی و سامانه نیما به‌روزرسانی و منتشر شد.
- به گزارش روزنامه آفتاب یزد، رئیس مرکز وکلای قوه قضائیه گفت: با رأی دیوان عدالت اداری، متولی اصلی ثبت و ساماندهی مؤسسات حقوقی مشخص شد.
- بنا به آمار رسمی، گردش مالی مراکز ترک اعتیاد سالانه ۵ تا ۶ هزار میلیارد تومان است. گردش مالی این مراکز در میانهٔ دههٔ ۸۰ حدود ۴۰۰ میلیارد تومان بود. میانگین سود خالص دوره‌های ترک اعتیاد هم ۷۵ درصد است.
- به گزارش خبرگزاری ایسنا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مصوبه‌ای مقرر کردند پایگاه الکترونیکی ثبت اطلاعات مالی کاندیداهای انتخابات مجلس از سوی وزارت کشور، راه‌اندازی شود.
- دلالان بازار مسکن پس از طرح مسکن مهر، این بار سراغ طرح مسکن ملی رفته‌اند. با ورود وزارت راه‌وشهرسازی، دادستانی و فرمانداری به این ماجرا، این اقدام غیر قانونی، اعلام و گفته شد که متخلفین، از طرح ملی مسکن حذف خواهند شد.
- نایب رئیس کمیسیون تلفیق بودجه سال ۹۹ گفت: با مصوبه کمیسیون تلفیق، خانه‌های خالی مشمول دریافت مالیات می‌شوند و شهرداری‌ها موظف به شناسایی این واحدها هستند.