مولفان کتاب: محمد شریف ملک‌زاده و حسین منصور
کتاب «فقر و نابرابری اقتصادی» تالیف محمد شریف ملک‌زاده و حسین منصور به کارنامه برنامه‌های دوم تا چهارم توسعه جمهوری اسلامی ایران و همچنین عملکرد کمیته امداد امام خمینی (ره) می‌پردازد. این کتاب در ۱۱۱ صفحه و چهار فصل تنظیم شده است. فصل اول کلیات و تعاریف ارائه شده است، فصل دوم به رویکرد اسلامی نسبت به فقر و نابرابری می‌پردازد. نویسندگان در فصل سوم برنامه‌های دوم تا چهارم توسعه را مورد بررسی قرار داده و در نهایت فصل چهارم کارنامه کمیته امداد مورد ارزیابی قرار می‌گیرد.
فصل اول این کتاب شامل تعاریف مفاهم متعدد شام فقر، فقر مطلق، فقر نسبی، قشربندی و نابرابری اجتماعی و همچنین شاخص‌های فقر می‌پردازد. بخش پنجم به بعد این فصل راه‌های مقابله با فقر را مرور می‌کند. لازم به ذکر است که حجم این فصل بسیار کم و هرکدام از مفاهیم و رویکردها در کمتر از یک صفحه مورد بحث قرار می‌گیرد.
فصل دوم کتاب رویکرد اسلامی به مساله فقر را مطرح می‌کند. این بخش به صورت کلی شامل دو بخش نگاه قرآن به فقر و نیز نگاه امام علی (ع) به فقر را مورد بررسی قرار می‌دهد. چهار دلیل عمده این کتاب برای فقر شامل توزیع ناعادلانه ثروت و انحصار ثروت در دست توانگران و ثروتمندان، ثروت‌اندوزی حاکمان و والیان، حبس مال و احتکار است.
این فصل ۱۱ پیامد برای فقر عنوان می‌کند که از نقص عقل و دین گرفته تا فساد اداری را شامل می‌شود. چهار روش مقابله با فقر از منظر اسلام نیز بر اساس کتاب شامل اولویت‌دادن به فقرا در توزیع درآمدهای عمومی، مالیات، بالا بردن سطح آموزش و توزیع داوطلبانه درآمد میان فقرا را شامل می‌شود. لازم به ذکر است که موارد مطرح شده در این فصل در اکثر مواقع بدون هیچ ارجاع مشخص به متون اسلامی است.
در فصل سوم کتاب برای ارزیابی عملکرد بخش رفاه برنامه‌های توسعه از شاخص‌های مختلفی همچون توزیع درآمد، رفاه اجتماعی، هزینه خانوار و فقر استفاده کرده است. البته مشکلاتی جدی در استفاده از آمار و ارغام این کتاب وجود دارد، برای مثال شاخص فقر در برنامه‌های توسعه رقم ریالی حداقل درآمد تعیین کننده خط فقر در نظر گرفته شده است. این شاخص به خودی خود نماگر هیچ چیزی نیست.
به طور کلی جمع‌بندی نویسندگان از کارنامه برنامه‌های توسعه «عدم کارایی موثر نظام‌های حمایتی از اقشار کم‌درآمد جامعه و فقدان یک نظام مالیاتی کارآمد» است.
فصل چهارم کتاب فقر و نابرابری اقتصادی عملکرد کمیته امداد را مورد ارزیابی قرار می‌دهد. این فصل به دو بخش عمده معرفی برنامه‌های فقرزدایی این کمته و آمارهای کلی عملکرد این سازمان در طول ۳۵ سال گذشته می‌پردازد. در بخش معرفی برنامه‌ها ۲۷ فعالیت کمیته امداد لیست شده و در ذیل هرکدام مستندات قانونی اجرای آن و خلاصه‌ای از شرح فعالیت را ارائه می‌کند. مستندات قانونی ارائه شده اکثرا محدود به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و اساسنامه کمیته امداد است.
در بخش خلاصه آمار نیز اطلاعاتی از اقدامات کمیته امداد دیده می‌شود. بر اساس اطلاعات کتاب تعداد کل خانوارهای مددجوی کمیته امداد تا پایان سال ۹۲ برابر با ۸۵/۱ میلیون خانوار بوده است که ۱۷۴ هزار میلیارد ریال در طول ۳۵ سال کمک پرداختی رخ داده است.
ملک‌زاده، محمدشریف و حسین منصورسمائی (۱۳۹۴)، فقر و نابرابری اقتصادی (با رویکرد موردی به برخی از فعالیت‌های کمیته امداد امام خمینی (ره) در راستای فقرزدایی)، تهران: انتشارات جنگل
- نویسنده معرفی کتاب: سعید هراسانی