پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان گامی ضروری برای مبارزه با فقر


پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان گامی ضروری برای مبارزه با فقر

مهسا جهاندیده، دکتری اقتصاد بخش عمومی

هرچند در حضور رشد اقتصادی میتوان انتظار کاهش فقر را نیز داشت اما توجه به این نکته ضروریست که برای کاهش پایدار و با ثبات فقر، حفظ ثبات اقتصادی امری ضروری است. اقتصادی که به مدد درآمدهای نفتی بر فقر چیره میشود، شرط پایداری رشد و حفظ ثبات اقتصاد را از یاد برده است. چنین اقتصادی با بروز یک تکانه منفی در درآمدهایی که ناشی از ظریت حقیقی اقتصاد نیستند قادر به حفظ شرایط پیشین نیست. به این ترتیب با هر تکانه به اجبار فنر نرخ ارز و تمامی قیمت هایی که بی تناسب با ظرفیت اقتصاد فشرده شده بودند در میرود،. این امر شکاف افراد ثروتمند و افراد کم بهره از انواع دارایی را افزایش میدهد و خانوارهای بیشتری را به سمت دره فقر سوق میدهد. همزمانی افزایش در نابرابری و فقر، کراهت چهره فقر را بیش از پیش عریان میکند و آسیب های اجتماعی پدیده فقر را بیشتر متبلور مینماید.

برخورداری از موهبت نفت در ایران سبب شده تا سیاستگذاران اقتصادی با هدف جلب رضایت و حمایت اجتماعی در برهه های وفور درآمد نفتی قادر باشند کیفیت زندگی خانوارهای ایرانی را با سرکوب قیمت ها و توزیع انواع یارانه پنهان و غیر پنهان افزایش و فقر را کاهش دهند. به این ترتیب در دوره هایی که درآمد حاصل از نفت کاهش مییابد ادامه این روند میسر نیست و به ناچار سیاستگذار به تعدیل قیمت ها و کاهش یارانه های پنهان روی می آورد. در فشار افزایش قیمت ها و کاهش سطح دستمزد، خانوارهای کم درآمد که سهم عمده دارایی خود را به صورت جریان نقد نگه میدارند سپری برای حفظ قدرت خرید خود ندارند و به ناگاه با کاهش معنادار کیفیت زندگی رو به رو میشوند. در این میان توجه به دو نکته ضروری است. نخست این که بهره مندی از قیمت های پایین و یارانه های پنهان هرچند با شعار حمایت از اقشار کم درآمد انجام میپذیرد اما پژوهش های مختلف نشان میدهد که ثروتمندان به دلیل داشتن مخارج بالاتر بیشتر از سیاست هایی نظیر کنترل ارز و یارانه انرژی منتفع می شوند. دوم، همانگونه که اشاره شد، مالیات تورمی به عنوان میوه ناخواسته این قبیل سیاست ها افراد کم درآمد را بیشتر متاثر میکند. به این ترتیب، به جای اخذ مالیات از صاحبان ثروت و بازتوزیع آن میان اقشار نیازمند، اقتصاد در چرخه معیوبی گرفتار می شود که کیفیت زندگی ثروتمندان را به بهای فشار مالیات تورمی بر نیازمندان حفظ می کند و بر شکاف میان این دو گروه می افزاید.

راه اندازی پایگاه اطلاعات رفاه ایرانیان گامی ضروریست که به درستی برای مبارزه با فقر در کشور برداشته شده است اما به هیچ عنوان کافی نیست. تکمیل این پایگاه در کنار شناسایی صحیح مشمولین مالیاتی و افزایش تکیه دولت بر درآمدهای مالیاتی میتواند حرکت به سوی یک نظام بازتوزیع صحیح و کارا را تسهیل نماید. با حرکت به سوی یک نظام کارای شناسایی و بازتوزیع همراه با حفظ ثبات اقتصادی از طریق اجتناب از سیاست های سرکوب نرخ ارز و تعدیل تدریجی یارانه های پنهان میتوان امید داشت که کاهش فقر در روندی با ثبات و به دور از تکانه های ویرانگر میسر شود.

مقالات و یادداشت ها

فقرکاهش فقرمبارزه با فقر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *