نویسنده کتاب: مایکل چاوسودویسکی
کتاب پیشِ رو، برگردان بخش‌هایی از کتاب «جهانی‌سازی و فقر» و «نظام نوین جهانی» است. نویسنده کتاب پروفسور «مایکل چاوسودویسکی» استاد اقتصاد در دانشگاه اوتاوا، و رئیس مرکز پژوهش‌های جهانی‌سازی(CRG) است. نویسنده در این کتاب، ضمن بررسی فلسفه سیاسی «جهانی‌سازی»، با تحقیق در کشورهای مختلف جهان به علل «جهانی‌سازی فقر» به‌مثابه یکی از پیامدهای جهانی‌سازی پرداخته و با ارائه آمار و ارقام مستند و رسمی، به اثبات نظر خود همت می‌گمارد. چاوسودویسکی یکی از منتقدان سرشناس جهانی‌سازی است و می‌توان اهم ملاحظات نظری او را بدین شرح بیان کرد: به نظر وی، کاربرد واژه جهانی‌شدن در برابر جهانی‌سازی نادرست است؛ سرمایه‌داری انحصارگر، عامل جهانی‌سازی است، پس این روند به‌خودی‌خود رخ نمی‌دهد؛ مثلث متحد بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و مرکز تجارت جهانی بازیگران تعیین‌کننده جهانی‌سازی‌اند؛ فقر، بیکاری، نابودی محیط زیست و … از پیامدهای جهانی‌سازی‌اند و در نهایت، فرار سرمایه‌ها به خارج از کشور و واریز شدن به حساب‌های رمزی در مناطق آف‌شور.
این کتاب از پنج قسمت تشکیل شده که به ترتیب، فقر جهانی و اصلاحات کلان اقتصادی در قسمت اول، تجربه جنوب شرقی آسیا در قسمت دوم، تجربه آمریکای لاتین در قسمت سوم، تجربه اتحاد جماهیر شوروی سابق و کشورهای بالکان در قسمت چهارم و در نهایت، نظم نوین جهانی و برنامه‌های تعدیل ساختاری در قسمت پنجم مورد مطالعه قرار گرفته است.
در قسمت اول، نویسنده بر این باور بوده که از اوایل دهه ۸۰، تدوین برنامه‌های ارائه شده توسط صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی در کشورهای درحال‌توسعه، از طریق آمارهای رسمی دست‌کاری شده و انکار فقر رو به افزایش جهانی، کنترل سیاست‌گذاری کشورها از طریق مقروض ساختن آن‌ها و بدهکار نمودنشان و همچنین، تولید نیروی کار ارزان در کشورهای درحال‌توسعه، راه را برای فقر میلیون‌ها انسان هموار کرد. برخلاف ادعای وفاق و تعهد «برتون وودز» که پیش‌بینی می‌کرد «بازسازی اقتصادی» و «ثبات نرخ ارزهای مهم» را به ارمغان خواهد آورد، نتیجه تبیین برنامه‌های اساسی، به‌جز تضعیف پول ملی و ویرانی اقتصاد ممالک نتیجه‌ای در بر نداشت.
در قسمت دوم، نقش غیرمستقیم خارجیان در سرزمین هند مورد مطالعه قرار می‌گیرد. در دوران حاضر، وزیر دارایی هند، تحت قیمومیت بانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول، مستقیماً به خیابان شماره ۱۸۱۸، واشنگتن دی.سی، گزارش می‌دهد و روند دموکراتیک و مجلس را دور می‌زند. همچنین، محتوای بودجه اتحادیه که در ظاهر توسط بوروکرات‌های هندی در دهلی تحریر می‌شود، بدل به سندی تقلیدی می‌شود زیرا مفاد اصلی آن مندرج در توافق‌های امضاشده وام با صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی است.
در قسمت سوم، آمریکای لاتین و کشور برزیل مورد مطالعه است. رسوایی سیاسی در زمان ریاست‌جمهوری «فرناندو کولور د ملو» در بازسازی دولت برزیل نقش مهمی ایفا کرد. بااین‌حال، منتخب دموکراتیک ریاست‌جمهوری، مرگ دیکتاتوری نظامی و همچنین گذار به‌سوی یک «دموکراسی مستبدانه» جدید، تحت کنترل مستقیم وام‌دهندگان و نهادهای مالی بین‌المللی مقیم واشنگتن به ثبت رسید.
در قسمت چهارم و در مورد اتحاد جماهیر شوروی سابق، نویسنده بر این نظر است که اصلاحات مشترک «یلتسین» و صندوق بین‌المللی پول، یک نوع ابزار جهان‌سومی سازی بود که درست کپی همان تعدیل ساختاری است که از سوی کشورهای وام‌دهنده در آمریکای لاتین و شبه‌جزیره آفریقا اعمال‌شده بود. «جفری ساچز»، اقتصاددان دانشگاه هاروارد و مشاور حکومت روسیه، همان شیوه جراحی اقتصاد کلان را به اجرا گذاشت.
در قسمت پایانی نیز روند تعدیل ساختاری در کشورهای توسعه‌یافته و نظم نوین جهانی بررسی می‌شود. در دوران زمامداری ریگان-تاچر، بحران با چندین موج ورشکستگی در سرمایه‌گذاری کوچک، فروپاشی بانک‌های داخلی و یک‌شبه پولدار شدن جمعی از افراد جامعه که باعث به‌هم‌ریختگی بازار بورس و سهام شده و حادثه «دوشنبه سیاه» که در ۱۹ اکتبر ۱۹۸۷ به‌وقوع پیوست، همراه بود. سال‌های ۱۹۹۰ با موج ادغام بزرگ شرکت‌ها و عدم کنترل مالی، بحران اقتصاد جهانی وارد فاز جدیدی شد که به یک فروریختگی مالی جهانی منجر شد.
چاوسودویسکی، مایکل.(۱۳۸۶). جهانی‌شدن فقر و نظم نوین جهانی. ترجمه سید ضیاءالدین خسروشاهی و سید محمدعلی موسوی. چاپ اول، تهران: نشر ثالث.
- نویسنده معرفی کتاب: فاطمه نصیری