پدیدآورندگان: انجمن ایتالیایی هوادارن رائول فوله رئو (آیفو)
این کتاب اسناد پایانی سمینار آیفو در سال ۲۰۰۱ در بلوگنا ایتالیا است که نویسندگان آن اغلب کارشناسان بهداشت هستند. آیفو یک سازمان غیردولتی جهانی است که در کشورهای آفریقایی، آسیایی و آمریکای جنوبی از اقداماتی برای کنترل جذام، مراقبت‌های بهداشتی اولیه و برنامه‌های توانبخشی جامعه مدار حمایت می‌کند. آیفو بر آن است تا با پروژه‌های توسعه تکمیلی که با روح مشارکت انجام می‌گیرند، فعالیت‌های خود را بر بیماران و معلولان بخصوص فقیرترین و آسیب‌پذیرترین گروه‌ها متمرکز سازد. همچنین در نظر دارد تا تمرکز روی فقیرترین گروه‌های کشورهای در حال توسعه، توسعه پایدار را ترویج دهد.
دکتر محمد علی برزگر دبیر انجمن تلاشگران سلامت ایران و نماینده بین المللی آیفو و رییس پیشین سازمان جهانی بهداشت در کشورهای مدیترانه شرقی در ابتدای کتاب در خصوص اهمیت فقر و سلامت می‌نویسند:
طبق درک جدید از سلامت در قرن بیست و یکم و تغییر در تعریف بیولوژیک سلامتی و پیدایی تئوری اپیدمیولوژی اجتماعی (social Epidemiolagy)، فقر همیشه ریشه اصلی نابهنجاری‌های اجتماعی و مادر بیماری‌ها ذکر شده است. طب جدید در مقابله با بیماری‌ها از راهکارهای مبارزه با فقر استفاده نمی‌کند و صرفا مداوای دارویی و تکنولوژیکی بسنده می کند. اخیرا سازمان جهانی بهداشت در طبقه بندی بین المللی بیماری‌ها، گروه جدیدی را با نشان Z.59.5 «گروهی با فقر شدید» اختصاص داده است و معتقد است که فقر شدید در سراسر جهان رو به افزایش است و به این دلیل کلیه بیماری‌های ناشی از فقر نیز رو به افزایش است. گزارش توسعه انسانی که فقر و رفاه را با شاخص توسعه انسانی می‌سنجد، این یافته را تایید می‌کند. باتوجه به افزایش روز افزون فقر در جهان که ناشی از جهانی‌سازی و نئولیبرالیسم و خصوصی سازی خدمات اجتماعی است و نیز آمار بیش از ۱/۲ میلیاردی جهان که به فقر مطلق اختصاص دارد، اهمیت موضوع فقر، سلامتی و توسعه روشن است.
در این مبحث انواع فقر به لحاظ نوع کمبود چنین طبقه بندی می‌شوند:
فقر کالری: اشخاصی که در روز کمتر از ۲۵۰۰- ۲۲۵۰ کالری دریافت می‌کنند در این گروه جای دارند.
فقر درآمد: بانک جهانی اشخاصی را که روزانه کمتر از یک دلار آمریکا درآمد دارند در این گروه جای می‌دهد.
فقر سبد نیازهای اساسی روزانه: اشخاصی که قادر به تامین نیازهای اساسی روزانه خود و اعضای خانواده خود مثل خوراک و پوشاک و مسکن و امکانات آموزشی و بهداشتی نیستند، در زمره این گروهند.
فقر شاخص‌های توسعه انسانی: انتظار زنده مانده در حد پایین، مرگ و میر بالای کودکان، عدم امکان آموزش ابتدایی اعضای خانواده، عدم دسترسی به آب آشامیدنی سالم، دفع زباله به صورت غیربهداشتی و عدم دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی از جمله این دسته هستند.
فقر فرصت‌ها: با در نظر گرفتن فقر شاخص‌های توسعه انسانی، اگرچه بعضی از طبقات جامعه فرصت‌هایی در اختیار دارند اما گروه‌هایی مثل روستانشینان، زنان و گروه‌های اقلیت و مهاجر و معلولین از این فرصت‌ها محرومند.
به طور خلاصه می‌توان تاثیر متقابل فقر و سلامت را در این چرخه توضیح داد که فقر به انزوا و بی اقتداری دامن میزد و آنها به آسیب پذیری و در نهایت ضعف بدنی و بیماری منجر می‌شود. سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۰۲ اعلام کرد که «بیماری نامی دیگر برای فقر و محرومیت اجتماعی که خود زاده فقدان توسعه است».
این کتاب که محتوای سمینار جهانی است مبتنی بر سه بخش تنظیم شده است. بخش اول این کتاب شامل سخنرانی‌ها و چکیده‌های مباحث طرح شده در سمینار جهانی است. بخش دوم شامل یک گزارش مقدماتی از پروژه‌ای با همکاری هیات توانبخشی سازمان بهداشت جهانی و آیفو به منظور ارتقای توان بخشی جامعه مدار در محلات فقیرنشین شهر و حومه آن و نیز در جوامع کم درآمد است. این پروژه نشان داد که در راه رسیدگی به افراد معلول افشار محروم به ویژه کودکان معلول در مراکز شهری، توسعه جامعه مدار امکان پذیر است و حتی اجرای آن ضرورت دارد.
بخش سوم کتاب شامل مقالاتی پیرامون فقر، سلامت و توسعه است. غالب مباحث و مقالات مربوط به فقر و راهکارهای پیشبرد توسعه مشارکتی، جهانی شدن و پیوند فعالیت‌های خرد با سیاست‌های کلان است.
انجمن ایتالیایی هوادارن رائول فوله رئو (آیفو)(۱۳۸۴) فقر، سلامتی و توسعه، ترجمه فاطمه ساریخانی با نظارت دکتر محمدعلی بزرگر، تهران: پژواک کیوان.
- نویسنده معرفی کتاب: راضیه شیخ رضایی