نویسنده کتاب: م‍ج‍ی‍د ف‍رج‌پ‍ور
کتاب «فقر، فساد و تبعیض موامع توسعه در ایران» در سال ۱۳۸۱ توسط موسسه خدمات فرهنگی رسا در یازده فصل به چاپ رسیده است. در پیشگفتار این کتاب آمده است «کتاب با هدف تبیین و شناخت دقیق معضل فساد تدوین شده است از آنجایی که پیشنیاز حل هر مسئلهای شناخت دقیق مسئله و تعیین روابط علت و معلولی آن است لذا در این کتاب سعی شده است تصویری در حد امکان شفاف از پدیده فساد، علل و ریشههای آن، پیامدها و نتایج آن و تاثیرات و روابط بین فساد و پدیدههای مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ترسیم شود. برای این منظور تلاش شده است تا ارتباط و نقش هر عامل به تفکیک با فساد بررسی و مصادیقی برای هر مورد ارائه گردد. همچنین در بخش پایانی کتاب راهکارهایی برای مهار و ریشهکنی فساد پیشنهاد شده است».
در فصل اول کتاب به بررسی مفهوم و ماهیت فساد پرداخته شده و به تعریف از فساد و انواع فساد اداری تاریخچه فساد مورد بررسی قرار گرفته است فصل دوم رابطه علت معلولی فساد با سایر عوامل را واکاوی میکند و و رابطه میان فقر و فساد، دمکراسی و رابطه آن با فساد، نقش فساد در سرنگونی دولتها، رابطه میان آزادسازی اقتصاد با فساد و … را مورد بررسی قرار میدهد. در این فصل آمده است: «فساد مالی قدمتی به اندازه جامعه بشری دارد. گهگاه قربانیان صبور و سربهراه فصاد مالی سر به شورش میگذارند تا به این پدیده پایان بخشند و این یکی از علتهای اصلی انقلابها بوده است. بررسی رویدادهای سیاسی در سالهای اخیر در کشورهای مختلف نشان میدهد که نارضایتی عمومی و تظاهرات خیابانی مردم کشورهای مختلف در نتیجه فساد حاکمان و دولتمردان سبب سقوط دولتهای بسیاری از کشورها همچون اندونزی، پاکستان، کرهجنوبی، آرژانتین، برزیل، پرو و… شده است یکی از دلایل اصلی کنار گذاشتن سوهارتو رییس جمهور اندونزیس اندوختن ثروت فراوان توسط وی بود. چند هزار مایل دورتر در کشور دیگری، دانشجویان زیمباوهای پلاکاردهایی در دست داشتند که بر روی آن نوشته شده بود “اگر دانشجویان اندونزیایی توانستند رییس جمهور را به خاطر سواستفاده مالی وادار به کنارهگیری از قدرت کنند ما نیز میتوانیم”. در فصل سوم به بررسی فساد سیاستمداران و کارگزاران دولتی میپردازد و عوامل سیاسی در شکلگیری فساد سیاسی مورد بررسی قرار میگیرد. عنوان فصل چهارم «فساد در حوزه خدمات و هزینههای عمومی» است و فساد در این حوزه را مورد مطالعه قرار میدهد. فصل پنجم شیوههای پولشویی مورد کندوکاو قرار میگیرد و اقدامات ایران در زمینه مبارزه با پولشویی بیان میگردد. فصل ششم فساد در ایران را بررسی میکند و فساد ناشی از اقتصاد دولتی، اثرات فساد بر فقر و بیکاری، فساد و رابطه آن با فرار مغزها، علتهای گسترش فساد در یاران با توجه به عوامل اداری، ساختاری، مدیریتی، اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و… مورد مطالعه قرار میگیرد. فصل هفتم با عنوان «کشورهای توسعه نیافته و عوارض فساد در آنها» به بررسی پیامدهای فساد در کشورهای توسعه نیافته میپردازد. فصل هشتم تجریه کشورهای آسیایی در مبارزه با فساد است و تجربه کشورهایی مانند مالزی، سنگاپور، هنگکنک، کرهجنوبی، تایلنذد و چین در مبارزه با فساد مورد مطالعه قرار میگیرد. فصل نهم کوشش نهادها و مجامع بینالمللی در مبارزه با فساد را مورد بررسی قرار میدهد و در فصل دهم با عنوان «الگوی حکومت علوی در مبارزه با فساد» با توجه به اعتقادات شیعه و بررسی قرآن و نهجالبلاغه سیره حکومت امام علی در مواجهه با مسئله فساد را بیان میکند. فصل یازدهم کتاب نیز همانطور که در پیشگفتار آن آمده بود به پیشنهاداتی در باب راهحلهای مبارزه با فساد میپرازد. در بخش نتیجهگیری و پیشنهادات در انتهای کتاب چنین آمده است «مبارزه با فساد با شعار دادن تحقق نمییابد. این کار مستلزم عزم ملی، خواست همگانی و جدیت حکومت و دولت است. این مبارزه باید ساختاریافته، هماهنگ و برنامهریزی شده انجام گیرد و ابتدا از بخشها و نقاط حساس و از مسئولین رده بالا شروع شود و هدف خشکاندن ریشه باشد»
ف‍رج‌پ‍ور، م‍ج‍ی‍د (۱۳۸۱) فقر، فساد و تبعیض م‍وان‍ع توسعه در ایران، ت‍ه‍ران: خدمات فرهنگی رسا.
- نویسنده معرفی کتاب: محمد کریمی