نویسندگان کتاب: جان کلود بولای، سیلویا هاستتلر، ایلین هازبون
منظور از توسعه در این کتاب، استفاده از فناوری ها نوین همراه با رهیافت های جدید و تجزیه و تحلیل مشارکت نیروی انسانی به سمت توسعه پایدار و کاهش فقر است. فناوری های مناسب، فناوری هایی هستند که به لحاظ اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سازگاری با محیط زیست مورد پذیرش ذینفعان باشد. برای اینکه یک فناوری این معیارها را تا حد امکان اقناع کند باید با همکاری تمامی ذی نفعان یعنی پژوهشگران، شرکت های عمرانی و صنعتی و بازیگران محلی باشد.
فناوری های نوآورانه نقشی محوری در کاهش فقر بازی می کنند و در این کتاب نیز مثال هایی از فناوری در رشته های کشاورزی، انرژی های تجدیدپذیر، کاهش ریسک بلایا، فناوری اطلاعات و ارتباطات و سکونتگاه های انسانی نشان داده شده است. استفاده از فناوری های نوآورانه در این رشته ها صرفا به پول و سرمایه گذاری مرتبط نیست بلکه اگر این فناوری ها با مشارکت شرکای محلی توسعه نیابد، احتمالا با شکست مواجه می شوند.
برای تبیین پروسه توسعه فناوری که با مشارکت ذی نفعان انجام می گیرد، مفهوم هم اندیشی به طور فزاینده ای مورد استفاده قرار گرفته زیرا هم اندیشی موفق تر از تغییر فناوری است به این دلیل که کاربران از زمان شکل گیری اندیشه، مشارکت را آغاز کرده و توسعه فناوری را در مسیری که هدف عمده آن نیازهای ذینفعان و حوزه محلی است هدایت می کنند. این کتاب رویکردی بین رشته ای دارد و در سیزده فصل نوشته شده است که هر فصل آن به طور مجزا توسط یک نویسنده و در یک موضوع خاص نوشته شده است.
فصل اول درباره تغییر پارادیم به سوی توسعه پایدار است و بدین منظور توسعه باید مردم محور باشد و محیط پویایی را برای نیروی علم، فناوری و نوآوری در راستای توسعه فراهم کند. در این چارچوب باید به توسعه سرمایه انسانی و مکانیسم های حکمرانی و مشارکت افراد به ویژه اقشار آسیب پذیر برای ترویج علم و فناوری توجه شود.
فصل دوم درباره تهیه مسکن مناسب برای فقیران است. تجربه هایی از برنامه های نوسازی محله های فقیرنشین که سکونتگاه های غیررسمی را با مسکن های انبوه استاندار جایگزین می کنند گاها باعث ناههمانگی ساکنان با محیط مصنوع آنها می شود. در صورتی که تولید مسکن به روش مشارکتی میتواند بسیار مفید باشد. در این مقاله از کتاب، اصطلاح مشارکت کاربر مطرح می شود که این رهیافت مناسبی برای تیه مسکن فقرا است و در آن بر تعامل کاربر- سازه تمرکز می کند که مستقیما از خلاقیت گروهی بهره مند است.
فصل سوم درباره نحوه اتوماسیون سازی مشاوره پزشکی برای کودکان زیر پنج نواحی روستایی بورکینافاسو است. در این تجربه، نرم افزار ثبت الکترونیکی مشاوره امکان مشارکت در بهبود مراقبت از بیمار و تسهیل کار نمایندگان و کارشناسان بهداشت را فراهم آورد که جان بسیار از انسان ها را نجات داده است.
فصل چهارم درباره فناوری های آبیاری کشاورزان هندی است. این تجربه نشان داده است که اتخاذ و انتخاب یک فناوری، فرایندی پویا است و موفقیت فناوری در یک مکان و زمان، چندان موفقیت آن را در مکان و زمان دیگری تضمین نمی کند.
فصل پنجم درباره تلاش های توسعه به سمت پایداری از لحاظ اقتصادی، اجتماعی و محیطی است و انتقال هرگونه فناوری نیازمند مشارکت های چند جانبه، گفتگو و مداخله ذی نفعان برای پیشبرد توسعه پایدار است.
فصل ششم رهیافتی جدید در مدل سازی هیدرولوژیکی آب کشاورزان زمین های ساوان است. این رهیافت برای کمک به نگه داری آب کشاورزان منطقه در زیر زمین تا هم به بهبود محصولات کشاورزی کمک کند و هم آسیب پذیری کشاورزان را در برابر تغییرات آب و هوایی کاهش دهد.
فصل هفتم تجربه نویسنده در خصوص تهسیلگری و میانجی گری برای هماهنگ کردن اهداف برای شکلگیری ایده کسب و کار مشتمل بر فناوری های حمل پسماند است. در این مطالعه مشخص شده که حرکت از ارزیابی نیازهای اولیه به ایده‌ی تجاری امری چالش برانگیز است.
فصل هشتم درباره یک بستر مشارکتی آنلاین برای فضاهای عمومی صربستان است. این بستر در سال ۲۰۰۹ در قالب طرحی مردمی، از طریق وب‌سایتی آغاز به کار کرد تا با فرآیندهای تصمیم‌گیری یکنواخت و متمرکز در خصوص دسترسی به برخی منابع ویژه مبارزه شود تا به تدریج و بصورت متقارن شرایط جامعه صربستان را به سمت دموکراسی نهادینه، فرآیندهای مشارکتی و پایداری شهری سوق دهد. این مقاله نشان می‌دهد که چگونه این اقدام مشارکتی، آنلاین و کاربرپسند، ساکنان این مناطق را برمی‌انگیزد تا خود را درگیر زندگی جمهی شهری خود کنند.
فص نهم درباره معیشت پایدار و کاهش فقر در غزه است. در این مقاله به پروژه آواربرداری در سالهای ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ در غزه میپردازد که توسعه جامع غزه، با وجود محاصره اقتصادی اسرائیل، از طریق شراکت و بسیج منابع محلی امکانپذیر است و در نهایت رهنمودهایی درباره پیاده‌سازی موفق طرح‌های اجتماعی محور در غزه بیان شده است.
فصل ۱۰ به چالش انرژی در ساختمان‌های تجاری بزرگ در هند میپردازد که در تفاهم‌نامه‌ای با سوئیس به دنبال تدوین شیوه‌های برتر در پروژه‌های بزرگ ساختمان‌سازی تجاری و ظرفیت‌سازی در میان متخصصان هندی برای تدوین مفاهیم بهره‌وری انرژی و طراحی اقلیمی ساختمان بودند.
فصل یازدهم به تلاش‌ها برای ترویج خدمات اطلاعات بازار مبتنی بر فناوری اطلاعات و ارتباطات به منظور افزایش دسترسی کشاورزان خرد‌پا به بازارهای کشاورزی صورت گرفته است. همچنین این مقاله نشان می‌دهد که مشارکت در سیستم خدمات اطلاعات بازار، هزینه‌های معامله کشاورزان خرده پا را کاهش می‌دهد. از سوی دیگر درآمد آنان را افزایش می دهد و نهایتا کمک می‌کند تا کشاورزان از دام فقر رهایی یابند.
فصل دوزادهم درباره رویه‌های جدید پژوهش و نوآوری برای توسعه پایدار است. چنانکه امروزه بر خلاف گذشته، روند توسعه صرفا به تقلید از فناوری محدود نیست بلکه ترکیب مجدد فرایندهای مرسوم و استفاده از دانش جدید نیازمند بازخورد کاربران فناوری و توسعه‌دهندگان فناوری است.
فصل سیزدهم به تجربه‌ای از کنترل سیل در بنگلاش اختصاص دارد که چه طور استفاده از فناوری هم میتواند موجب کاهش ریسک شوند و هم به ایجاد ریسک‌ها دامن زند. بنگلادش با استفاده از فناوری دیوارهای بتنی برای مدتی جلوی بلایای سیلی را گرفت اما به تدریج موجب از دست رفتن روش‌های سنتی جلوگیری از سیل شد که نهایتا موجب افزایش خسارت‌های جانی و مالی بیشتری شد.
کلود بولای، جان؛ هاستتلر، سیلویا؛ هازبون، ایلین(۱۳۹۳) فناوری‌هایی برای توسعه پایدار ( با رویکرد به کاهش فقر)، ترجمه غلامرضا طالقانی، علی اصغر سعدآبادی، سمیه ملک مکان، علی غفاری، تهران: نگاه دانش.
- نویسنده معرفی کتاب: راضیه شیخ رضایی