نویسنده کتاب: دامان پ‍راک‍اش
این کتاب توسط انتشارات دفتر منطقه آسیا و اقیانوسیه اتحادیه بین‌المللی تعاون چاپ‌شده است. نویسنده این کتاب مدیر پروژه آموزش مدیریت تعاونی‌های کشاورزی آسیا است. در این کتاب ضمن پرداختن به خصوصیات تعاونیها در مقام یکی از بهترین سازمان‌های غیردولتی عصر حاضر، نقش اجتماعی و اقتصادی مؤسسات مزبور را به‌اختصار موردبحث قرار داده است و به دنبال آن با تشریح نحوه تشکیل و توسعه دو شرکت تعاونی شکر در کشور هندوستان، نقش دوگانه و بااهمیت اقتصادی و اجتماعی آنها معرفی کرده است. چنانکه ازجمله موفقیت‌های چشمگیر اجتماعی آنان، تأسیس مدارس، دانشکده، بیمارستان، مجتمع ورزشی و … است.
شرکت‌ها و اتحادیه‌های تعاونی، همانند مؤسسات تجاری به فعالیت‌های اقتصادی می‌پردازند، اهداف، کیفیت تشکیل و اصول و مقررات حاکم بر آنها به گونه‌ای است که یکی از عوامل مهم دگرگونی اجتماعی به شمار می‌روند. فعالیت در شرکت‌های تعاونی به افراد نشان می‌دهد که قادرند سازمان‌ها و مؤسساتی متعلق به خود تشکیل دهند، مشکلات خود را با توسل به خودیاری و کمک متقابل چاره‌جویی کنند و وضعیت خود را هرچقدر هم مأیوس‌کننده و پریشان به نظر رسد، دگرگون نمایند و در پرتو کار و کوشش، موقعیت اقتصادی بهتری تحصیل نمایند و نقش تازه‌ای در اجتماع بر عهده گیرند.
مؤسسات تعاونی سازمان‌هایی مردمی هستند که توسط اعضا به‌صورت داوطلبانه تشکیل‌شده‌اند و از طریق خریدن سهام و پرداخت حق عضویت به مالکیت آنها درآمده و توسط آنها به شکلی دموکراتیک و منطبق با اصول تعاون اداره کرده تا نیازهای اجتماعی و اقتصادی آنها را از طریق مشارکت فعال و کمک متقابل اعضا برآورده سازند. یک تعاونی نشان‌دهنده این واقعیت است که مردم درصدد راه‌اندازی و برپایی سازمانی هستند که بتواند منافع آنان را در مقام عضو و در شان و موقعیتی معین نظیر کشاورز مصرف‌کننده کارگر و… تأمین نمایند.
کتاب حاضر اثرات اجتماعی تعاونیها را در زمینه‌هایی که مؤسسات مزبور زندگی اعضای خود را به‌طور اخص و جامعه را به‌طور اعم غنی و پربار ساخته‌اند، موردبحث قرار داده است و به این نکته که تعاونیها به مردم در زمینه‌های افزایش سطح درآمد، فراهم نمودن فرصت‌های آموزشی، تأمین اقتصادی از طریق ایجاد اشتغال حمایت از طبیعت و کمک به بهبود وضعیت زنان و کودکان کمک می‌کنند اشاره دارد. به عبارت دیگر، این کتاب تأثیر اقدامات تعاونیها بر شکوفایی زندگی اجتماعی اعضا و بارور شدن محیط پیرامون آنها و نیز فرصت‌های گوناگونی را که اقدامات تعاونیها در دسترسی مردم قرار می‌دهد نشان می‌دهد.
بررسی اجتماعی این مؤسسات نظیر تعاونی شکر هندوستان، نشان داده که رهبران آنها، باهدف هماهنگی با اعضایی فهیم و روشن‌بین و با همکاری مدیریتی علاقه‌مند و وفادار می‌توانند جامعه مدنی را به جایگاهی امن و رضایت‌بخش تبدیل سازند و به نحو بسیار مطلوب و مؤثری در محو فقر، پایداری محیط‌زیست و تقویت استاندارها و شاخصه‌های اجتماعی، کمک و مساعدت نمایند.
کتاب با مقدمه، هفت فصل است. فصل دوم کتاب، به مشکلات توسعه نیروی انسانی در جامعه می‌پردازد و نقش نهادهای پشتیانی را بیان می‌کند. فصل سوم درباره این است که چرا تعاونیها سازمان‌های غیردولتی مناسبی برای توسعه هستند. فصل چهارم نقش اجتماعی و اقتصادی تعاونی را موردبحث قرار می‌دهد.
فصل پنجم دو نمونه موفقیت‌آمیز از دو تعاونی‌های کارخانه‌های شکر هندوستان است. فصل ششم درباره رسیدن به اهداف اجتماعی در تعاونیها است. اهدافی مثل مشارکت مردمی، حمایت و حفظ زیست، اشتغال‌زایی فرصت‌های برابر برای ترقی زنان و توسعه خدمات اجتماعی مثل بیمه بیکاری، بهداشت و… .
فصل هفتم درباره تاریخچه اتحادیه بین‌المللی تعاون است. در این فصل اصول تعاون و ارزش‌های تعاون توضیح داده‌شده است و درنهایت بیانیه اتحادیه بین‌المللی تعاون مصوب ۱۹۹۵ ذکر شده است که درباره هویت تعاونی است.
پ‍راک‍اش، دامان (۱۳۷۷) اهداف اجتماعی تعاونیها: نقش تعاونیها درت‍وس‍ع‍ه اجتماعی، با ت‍اک‍ی‍د وی‍ژه بر ک‍اهش فقر، وح‍دت اجتماعی و اشتغال زایی، وح‍دت آجتم‍اع‍ی و اش‍ت‍غ‍آل زایی، مت‍رجم م‍ع‍ص‍وم‍ه رضایی، نشر آوام.
- نویسنده معرفی کتاب: راضیه شیخ رضایی