نویسندگان کتاب: علیرضا زنگنه، شهرام سعیدی، سهیلا رشادت
شهرنشینی سریع مسائل و مشکلات بیشماری را به همراه داشته که یکی از مهمترین معضلات شهری، شکلگیری فقر شهری است. بر اساس پیشگفتار نویسندگان، این کتاب مقدمهای بر سنجش فقر شهری است، زیرا تا جمعآوری شاخصهایی دقیق برای ارزیابی زندگی گروههای انسانی راهی دراز در پیش است.
کتاب در تعریف فقر شهری نوشته است: فقر شهری پدیدهای چند بعدی است که افراد را با بسیاری از محدودیتهای زندگی مواجه میسازد که این محدودیتها میتواند شامل: ۱- دسترسی محدود به فرصتهای شغلی و درآمدی ۲- عدم بهرهمندی از مسکن و خدمات ۳- محیطهای ناسالم و خشن ۴- عدم بهرهمندی از خدمات تأمین اجتماعی و سازوکارهای حمایتی بهداشتی و آموزشی.
کتاب حاضر در دو بخش و چهار فصل تدوین شده است. بخش اول مربوط به مکتبها و نظریههای فقر شهری است که حاوی سه فصل کتاب است. بخش دوم مربوط به شاخصهای سنجش فقر شهری و سلامت گردآوری شده است. در ادامه توضیحات بیشتری ارائه شده است.
فصل اول، در چهار محور به تعریف فقر، فقر از دیدگاه پژوهشگران، مفهوم خط فقر و ابزارهای سنجش فقر میپردازد.
فصل دوم درباره فقر شهری است که در پنج محور به موضوعات تعریف فقر شهری، شهروندی و فقر، فضاهای شهری، مسکن و ویژگیهای فقر شهری میپردازد. نویسنده ویژگیهای فقر شهری را چنین برشمرده است: در شهر فقیر، مهارت کم، دستمزد پایین و بیکاری بالا است. محل کار اغلب در بخش غیررسمی و بدون بیمههای اجتماعی است. بیکاری جوانان مشکل بزرگی است که با مسائل اجتماعی مرتبط است. امنیت اجتماعی وجود ندارد. زندگی در زاغههای پر ازدحام، فقدان زیرساخت، کیفیت ابنیه پایین، دسترسی محدود به خدمات، تصرف زمینهای غیرقانونی از ویژگیهای شهرهای فقیر است.
فصل سوم در سه محور به نظریههای اقتصادی، نظریههای اجتماعی، و جهانی شدن، فقر و سلامت میپردازد. نویسنده رویکردهای تبیین فقر شهری را در دو رویکرد بیان میکند: نظریههایی که افراد فقیر را مسئول فقر خویش میدانند و نظریههایی که نیروهای ساختاری جامعه، فقر را تولید و بازتولید میکنند.
فصل چهارم به بررسی و معرفی شاخصهای به کار رفته و تکنیکهای مورد استفاده پرداخته است. توضیح شاخصهای سنجش فقر شهری از منظر رصد سلولی فقر با رویکرد فقر شهری است. این شاخصهای سنجش فقر شهری در چهار دسته شاخص شامل شاخصهای کالبدی (تراکم جمعیت، تراکم واحد مسکونی و …) شاخصهای اجتماعی (جوانی جمعیت، نرخ سالخوردگی، مرگ و میر کودکان، امید به زندگی و …) شاخصهای اقتصادی (سن فعالیت، بار تکفل، میزان اشتغال، نرخ بیکاری، مشارکت اقتصادی و …) و شاخصهای فرهنگی فقر شهری (نسبت با سوادی، میزان اشتغال به تحصیل، نرخ باسوادی بزرگسالان و …) به طور خلاصه توضیح داده شده است.
زنگنه، علیرضا؛ سعیدی، شهرام؛ رشادت، سهیلا (۱۳۹۵) فقر شهری، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی استان کرمانشاه.
- نویسنده معرفی کتاب: راضیه شیخ رضایی