نویسنده کتاب: جفری دی. ساکس
پروژه هزاره ملل متحد تعهدی است که گروههای کاری دهگانه؛ دانشگاهیان، دولتها، آژانسهای سازمان ملل متحد، موسسات مالی بینالمللی، سازمانهای غیردولتی، آژانسهای اهداءکننده و بخش خصوصی یک شبکه جهان مرکب از فعالان کارشناسان توسعه از تعداد بیشماری از کشورها بوجودآورنده آن بودهاند. اهداف پروژه توسعه هزاره عبارتند از: ریشهکن کردن فقر مطلق و گرسنگی، دستیابی به آموزشی ابتدایی در جهان، ترویج برابری جنسیتی و توانمندسازی زنان، کاهش میزان مرگ و میر کودکان، بهبود سلامت مادران، مبارزه با ایدز، مالاریا و سایر بیماریها، تضمین پایداری زیستمحیطی، ایجاد مشارکت جهانی برای توسعه. این سند که در سال ۲۰۰۵ تنظیم شده است، در خصوص هرکدام از اهداف مذکور سطح دستاوردی را که تا سال ۲۰۱۵ به آن دست یافت روشن ساخته است. بر اساس چشمانداز ترسیم شده در این سند در دهه پیش رو (۲۰۰۵-۲۰۱۵) قرار بوده است میزان فقر در جهان به نصف کاهش یابد، میلیاردها نفر امکان بهرهمندی از ثمرات اقتصاد جهانی را بیابند و دهها میلیون نفر انسان از مرگ نجات یابند.
این گزارش مسیر رو به جلو را توصیه میکند و طرح کلی مسیر لازم برای دستیابی به این آرمان جسورانه را نشان میدهد و نحوه دستیابی به اهداف توسعه هزاره را شرح میدهد. اهداف توسعه هزاره اهداف مهلتدار و کمّی جهانی برای پرداختن به فقر مطلق در ابعاد متعدد آن- فقر درآمدی، گرسنگی، بیماری، فقدان سرپناه کافی و محرومیت- و در ضمن ترویج برابری جنسیتی، آموزش و پرورش و پایداری زیست محیطی است.
این متن به چهار بخش تقسیم شده است. بخش اول دلیل اهمیت اهداف توسعه هزاره و پیشرفتهای متفاوتی را که در تحقق آن آمدهاند شرح میدهد. سپس دلیل این را که چرا پیشرفتهای حاصل شده از نظر منطقهای و از نظر اهداف چنین ناهمگون هستند توضیح میدهد. بسیاری از کشورها در مسیر تحقق حداقل برخی از این اهداف تا مهلت تعیین شده قرار دارند. با این حال بسیاری از مناطق هنوز کاملا از مسیر دور هستند. کشورهای جنوب صحرای آفریقا که در وضعیت اسفباری به سر میبرند، در ورطۀ ایدز و مالاریایی که دوباره شیوع یافته است، گرفتارند. تولید غذا برای هر نفر کاهش یافته و وضعیت رو به زوال خانهها و تخریب محیط زیست همچنان ادامه دارد و بدین ترتیب بسیاری از کشورهای آفریقایی از مسیر دستیابی به اکثر یا تمام اهدف توسعه هزاره کاملا دور افتادهاند.
بخش دوم درباره توصیههایی است که بر فرآیندها، سرمایهگذاریها، سیاستها و راهبردهای گسترش در سطح ملی که برای تحقق اهداف لازم هستند، تمرکز دارد. سیاستهایی که در این بخش بر آنها تأکید میشود، عبارتند از: تدوین راهبرد ملی برای دستیابی به اهداف توسعه هزاره، آغاز مجدد کار از اهداف و مهلتهای سال ۲۰۱۵، سرمایهگذاریهای عمومی اولویتدار برای توانمندسازی افراد فقیر، تشریح عناصر کلیدی برای گسترش سریع اقدامات در سطح محلی، حکومتمداری خوب برای دستیابی به اهداف توسعه هزاره.
بخش سوم توصیههای لازم برای هدایت پشتیبانی بینالمللی برای فرآیندهای کشوری را ارائه میدهد و بر تعیین سیستم کمکرسانیِ مؤثر، اتخاذ تدابییر کلیدی برای بهبود کمکرسانی و گسترش چشمگیر تجارت جهانی متمرکز میشود.
بخش چهارم هزینه و فایده دستیابی به این اهداف را برآورد میکند و نشان میدهد که چگونه با افزایش چشمگیر در سرمایهگذاری در سرتاسر جهان میلیونها نفر از مرگ نجات مییابند و سطح زندگی میلیاردها نفر بهبود مییابد. از فوائد تحقق برنامه توسعه هزاره به این موارد میتوان اشاره کرد: بیش از ۵۰۰ میلیونها نفر از فقر خارج خواهند شد و زندگی میلیونها نفر از مرگ نجات خواهد یافت و بخش اعظم این موفقیتها در آفریقا تجربه خواهد شد. اگر اهداف محقق شود به میلیونها کودک فرصت داده خواهد شد در کلاسهای مدارس ابتدایی شرکت کنند. روند معکوس تخریب محیط زیست با تحقق اهداف توسعه هزاره بدست خواهد آمد و صدها میلیون زن و دختر زندگی خود را آزادانه و با امنیت و فرصتهای بیشتر ادامه خواهند داد. در ورای این دستاوردها زندگی و امیدهای مردم برای دستیابی به فرصتهای جدید برای پایان دادن به فشارهای خردکننده فقر قرار دارد.
ساکس، جفری دی.( ۱۳۸۴) سرمایهگذاری در توسعه: برنامهای عملی برای دستیابی به اهداف توسعه هزاره، گروه مترجمان، تهران: سازمان ملل متحد- دفتر هماهنگکننده مقیم در جمهوری اسلامی ایران با همکاری انتشارات برگ زیتون.
- نویسنده معرفی کتاب: زهره نجفی