نویسنده کتاب: سوفی بادی- گاندرات
کتاب «کنترل اجتماعی شهرها؟ دیدگاه مقایسهای» را باید در زمره کتابهای جرمشناسی به حساب آورد. درواقع موضوع اصلی این کتاب آشوبهای شهری و خشونت از شورشهای شهری تا جرائم و کجرویهای اجتماعی است. با این حال این کتاب ارتباط وثیقی با دو مؤلفه اقتصاد جهانیشده و فقر و نابرابری دارد. به عبارت دیگر تمام این کتاب با مقایسه شهرهای بزرگ فرانسه و ایالاتمتحده آمریکا به دنبال اثبات این موضوع است که خشونت شهری پیامد اقتصاد جهانی شده و عقبنشینی دولت رفاه است.
بنابراین از نظر کتاب اقتصاد جهانیشده از یک طرف و عقبنشینی دولت رفاه و به طور کلی دولت ملی و گسترش نفوذ دولتهای محلی منجر به افزایش خشونتهای اجتماعی شده است. متغیر میانی تاثیرگذار «فقر و نابرابری» و در نتیجه آن طرد اجتماعی است. به زبان سادهتر ملازمات اقتصاد جهانیشده و ضرورت رقابتپذیری اقتصادهای محلی منجر به پیشروی نگاههای اقتصادی شده است. این موضوع به طور کلی نه تنها به طرد اقشاری که از نظر سیستم شایستگی جذب در این بازار جهانی شده را ندارند، منجر شده است؛ بلکه ظرفیتهای دولت رفاه را نیز کاسته و خدمات اجتماعی به اقشار کمدرآمد به طور معناداری کاهش پیدا کرده است.
این کتاب به طور کلی سه فرضیه را مورد بررسی قرار میدهد که اولین آن ارتباط مستقیم با فقر دارد. فرضیه اول حول جهانی شدن میچرخد. بر این اساس روابط مرکز پیرامون در دو سطح جهانی تا محلی مطرح است. یعنی میتوان استدلال کرد که خشونت در کشورهای حاشیهای بیشتر است و همانطور در مناطق پیرامونی شهرها. از منظر این فرضیه «امروزه دیگر، خانوادههای تک والد، فقرا یا بیکاران همانند قرن نوزدهم در بهرهکشی اقتصادمحور ورود داده نشده و آنها به عنوان بخشی از ساختار اطلاعات جهانی و نظامهای مبادلهای به شمار نمیآیند […] این نظریه مخالف این نظر هست که توانمندها و ثروتمندان امروز بیش از گذشته به فقرا نیاز دارند. آنها حتی به فقرا برای تأمین نیروی کار خود هم نیاز ندارند».
کتاب «کنترل اجتماعی شهرها؟ نگاه مقایسهای» اگرچه به موضوع فقر و نابرابری نیز میپردازد، اما مسئله اصلی آن نحوه مواجهه با خشونت اجتماعی است و تنها بخش محدودی از آن مستقیماً موضوع فقر را پیگیری میکند. به نظر میآید پیام اصلی کتاب در حوزه مواجهه با خشونت توجه به این نکته باشد که رفتارهای مقابلهگرایانه همچون افزایش تعداد زندانیان، تخریب محلات دارای معضل و غیره نتیجهای در بر نخواهد داشت و در نهایت باید از در آشتی برای مواجهه با جرم و جنایت وارد شد.
این کتاب با یک مقدمه مفصل در دو بخش و شامل شش فصل تنظیم شده است. بخش اول «سیاست ناآرامسازی» و بخش دوم «سیاستهای آشتی» نام داد. فصل اول آمارها و سنجههای اقتصادی آمریکا و فرانسه را طرح و تأثیر آنها بر شهرها را بررسی میکند. به طور کلی در این فصل تأثیر جهانی شدن بر تبعیض، نابرابری، فقر، مهاجرت و غیره مورد تجزیهوتحلیل قرار میگیرد. فصل دوم و سوم به طور کلی دو نوع گفتمان مجازات گرا و غیر مجازات گرا به ناهنجاریهای اجتماعی را مورد بحث قرار میدهد. فصل سوم به صورت ویژه تأثیر حمایتهای اجتماعی دولت فرانسه به گروههای آسیبپذیر و همچنین ایجاد شغل در کاهش جرائم پرداخته است.
فصل چهارم و پنجم به موردپژوهیهایی در شهرهای ایالاتمتحده پرداخته و پیامدهای نظامهای جزایی و رفاهی در شهرهای و ایالتهای مختلف را مقایسه میکند. فصل ششم نیز به فاصله آنچه هست و آنچه باید باشد میپردازد.
بادی- گاندرات، سوفی (۱۳۹۵)، کنترل اجتماعی شهرها؟ دیدگاه مقایسهای، ترجمه حبیبالله فاضلی و مهدی طوسی، تهران: شهرداری تهران، مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران.
- نویسنده معرفی کتاب: سعید هراسانی