نویسنده کتاب: هدایت خسروی
نویسنده براساس دغدغه خود مبنی بر یافتن ریشههای نابرابری و اجرای عدالت اجتماعی این کتاب را به رشته تحریر درآورده است. نویسنده در این کتاب سعی کرده تا فرایند ناتمام «عدالت اجتماعی» و چالشهای آن را به تصویر بکشد و همچنین علت اساسی و ریشه نابرابریها را در سطح درونی و بیرونی جوامع جستجو کند. براین اساس بخش اعظمی از کتاب را آراء و نظرات فلاسفه و اندیشمندان و نظریه پردازان تشکیل داده است.
کتاب در هشت فصل نوشته شده است. کلیات کتاب در فصل اول، علاوه بر تعاریف مفاهیم نابرابری، تبعیض و …، ریشههای نابرابری و تفاوتها را در سه سطح فردی، جامعه و بین المللی در سه فهرست نام برده است. فصل دوم درباره مفاهیم و مضامین دینی عدالت در قرآن کریم، دیدگاه امام علی و سایر انبیاء و ائمه است.
نویسنده در فصل سوم مفهوم عدالت اجتماعی را در نظریات و آراء متفکران دنبال کرده است. چنانکه در این فصل نظریات ارسطو، افلاطون، مونتسکیو، سولون، ماکس وبر، ویلیام جیمز، ابونصرمحمد فارابی، مهتماگاندی، اریک فروم، علی شریعتی، مرتضی مطهری و …در کمتر از چهل صفحه بیان شده است.
فصل چهارم درباره توسعه است. چنانکه چگونگی توسعه کشورهای صنعتی و علل عدم توسعه یافتگی در کشورهای جنوب، اهداف توسعه هزار سوم و مسئله فقر و استثمار، شکاف درآمدی و راه حلهای مقابله با فقر به صورت فهرست وار توضیح داده شده است.
فصل پنجم مروری اجمالی بر معرفی و بیان دیدگاههای مکاتب ایدولوژی و نظامهای سیاسی و اقتصادی و اجتماعی است. در واقع دیدگاههای دموکراسی، توتالیتاریسم، فاشیسم، کاپیتالیسم، الیگارشی، کمونیسم و سوسیالیسم، لیبرالیسم، فمنیسم و بوروکراتیسم درباره عدالت اجتماعی در کمتر از بیست صفحه نوشته شده است.
فصل ششم درباره جایگاه عدالت در دنیای مدرنتیه و پست مدرن است. در این فصل روند جهانی شدن از منظر اندیشمندانی مطرح شده است و نهایتاً در فهرستی کوتاه پیامدهای مثبت و منفی جهانی شدن مرور شده است.
فصل هفتم درباره تعریف رفاه و ایده دولت رفاه است. نویسنده به طور مختصر ویژگی کارکرد دولت رفاه را چنین بیان میکند: مراقبتهای درمانی و بهداشتی، فراهم آوری مسکن، اشتغال، کمک معاش و سایر کمک هزینهها، حمایت از بازنشستگان و پیران، معلولین، توسعه بیمههای اجتماعی و حمایت از اقشار آسیب پذیر و … . در ادامه نویسنده ایده تأمین اجتماعی و عوامل عدم توسعه تأمین اجتماعی را مرور کرده است.
فصل هشتم، پیامدهای نابرابریها و بی عدالتیهای اجتماعی به طور مختصر و اجمالی بیان شده است و در نهایت نویسنده بیان میکند که شکستن سقفهای شیشهای که مانع تحرک افراد جامعه میگردد، امری ضروری است. در انتهای کتاب نیز راههای تحقق عدالت اجتماعی و مقابله با نابرابریها از دیدگاه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی بیان شده است که عبارتاند از:
دیدگاه سیاسی: اصلاحات ساختاری، تأمین آزادیهای اجتماعی و سیاسی و وجود احزاب سیاسی، تأمین حقوق شهروندی و …
دیدگاه اجتماعی: برنامه ریزیهای محلی و سیستماتیک، کاهش میزان بیکاریها، افزایش پوشش بیمهای برای مردم، کاهش جمعیت زیر خط فقر و فقرزادیی، پیشگیری از وجود رانت خواری و قاچاق کالا و خدمات و …
دیدگاه اقتصادی: توسعه بخشهای غیردولتی، خصوصی و تعاونیها، کاهش نرخ تورم و افزایش قدرت خرید دهکهای پایین جامعه، کاهش نقدینگی و هدفمند نمودن یارانهها، اخذ مالیات و کتارل کارکردهای نظام مالیاتی متناسب با زندگی و درآمد طبقات اجتماعی و مشاغل جامعه، تثویت روابط خارجی و تعامل با نهادهای اقتصاد جهانی در راستای توسعه منافع ملی و… .
خسروی، هدایت (۱۳۸۸) سقف شیشهای عدالت اجتماعی (جامعهشناسی نابرابریهای اجتماعی)، خرمآباد: خسروی.
- نویسنده معرفی کتاب: راضیه شیخ رضایی