تأثیر عوامل اقتصادی-اجتماعی بر فقر در ایرانآذر ۱۶, ۱۳۹۸

فقر از جمله مشکلاتی است که جوامع را در رسیدن به توسعه‌ی مطلوب و پایدار ناکام می‌گذارد. مسائل و مشکلات متعددی که در پی محرومیت و فقر پدید می‌آید، مبارزه با آن راضروری می‌نماید. از این‌رو، امحای فقر در دهه‌های اخیر جایگاه ویژه‌ای در سیاست‌گذاری‌ همه کشورها، به‌خصوص کشورهای در حال توسعه، پیدا کرده‌‌است. در ایران نیز از برنامه اول توسعه اقتصادی- اجتماعی بر کاهش فقر تأکید شده‌‌است. برای ریشه‌کنی فقر از جامعه نیاز است که شناخت نسبتاًدقیقی از پدیده فقر و عوامل موثر بر آن وجود داشته باشد. به دلیل اهمیت موضوع، در این مطالعه بعد از محاسبه خط فقر با روش ۵۰ درصد میانگین مخارج، با استفاده از مدل لاجیت داده‌های تابلویی و ریزداده‌های طرح هزینه- درآمد خانوار در سال ۱۳۸۸، مهم‌ترین عوامل اقتصادی- اجتماعی اثرگذار بر فقر شناسایی شد. به‌این ترتیب پس از شناسایی فقرا و توصیف برخی از ویژگی‌های اقتصادی- اجتماعی خانوار فقیر، با در نظر گرفتن متغیرهای توضیحی سن و جنسیت سرپرست خانوار، سال‌های تحصیل وی، تعداد افراد باسواد، تعداد محصلین و تعداد افرادشاغل در خانوار، بعد خانوار، نسبت تعداد افراد دارای درآمد و سطح زیربنای محل سکونت، مدل مورد نظر این پایان‌نامه در دو منطقه شهری و روستایی برآورد گردید. نتایج برآورد مدل نشان داد مرد سرپرست بودن خانوار در منطقه شهری اثر معنی‌داری بر کاهش فقر دارد. اما در منطقه روستایی اثر معنی‌داری مشاهده نشد. همچنین متغیرهای سال‌های تحصیل و بعد خانوار و بیکاری سرپرست خانوار اثر معنی‌داری بر احتمال قرارگیری خانوار در دایره فقرا، در هر دو منطقه شهری و روستایی دارند درحالی‌که متغیرهای سال‌های تحصیل سرپرست خانوار، تعداد افراد باسواد و شاغل در خانوار می‌توانند از عوامل اثرگذار بر خروج خانوار از فقر باشند. علاوه بر این، تأثیر سن سرپرست خانوار بر فقرU شکل بوده‌است. یعنی در سال‌های جوانی و میان‌سالی احتمال خروج از فقر وجود دارد درحالی‌ که با کهولت سن و ورود به دوران پیری احتمال قرارگیری در دایره فقر افزایش می‌یابد.