در ایران، برنامه های توسعه، قبل و بعد از انقلاب اجرا شده اند. از اهداف برنامه های توسعه بعد از انقلاب کاهش فقر در جامعه بود. کاهش فقر در جامعه، به عنوان شاخصی در سنجش عملکرد موفق برنامه های توسعه به حساب می آید. بر این اساس، در این پژوهش، ابتدا به تعریف فقر و سیر تاریخی تعاریف و مسایل مربوط به اندازه گیری آن پرداخته ، آنگاه با استفاده از روش سیستم مخارج خطی و با استفاده از آمار مخارج خانوارهای شهری و روستایی، تابع تقاضای خانوارهای شهری در دوره زمانی (۱۳۰۱-۱۳۸۳) و روستایی در دوره زمانی ( ۱۳۸۳ – ۱۳۹۱ ) برآورد میگردد. با استفاده از توابع تقاضا، خط فقر در این دو منطقه محاسبه میشود. با داشتن خط نفر شاخص های سرشمار فقر، شکاف فقر و گریر فوستر رتوریک، محاسبه میگردند.
بر پایه نتایج به دست آمده، هر سه شاخص برای منطقه شهری در دوره زمانی (۱۳۰۱-۱۳۸۳) در حال کاهش بوده اند. برای منطقه روستایی نیز هر سه شاخص یاد شده در دوره زمانی (۱۳۶۱-۱۳۸۳) در حال کاهش بوده اند؛ البته در پایان دوره یعنی در سال ۱۳۸۳، افزایش یافته اند. بعد از محاسبه شاخص های فقر، اثر متغیرهای عمده کلان شامل تورم، بیکاری رشد اقتصادی، سرمایه گذاری، ضریب جینی و رشد جمعیت بر فقر، در منطقه شهری، تحت یک بتم معادلات همزمان، مورد بررسی قرار گرفت. بر پایه برآورد این سیستم معادلات همزمان، در طی دوره (۱۳۵۱-۱۳۸۳) وبا استفاده از شاخص های سر شمار و فوستر گریر و توربک، به طور جداگانه به عنوان متغیر مستقل برای هر دوی این شاخص ها این نتیجه به دست آمد که متغیرهای رشد جمعیت، بیکاری و ضریب جینی اثری افزایشی بر فقر داشتند. در مقابل سرمایه گذاری اثر کاهشی بر فقر داشت. همچنین در چارچوب این تحقیق اثر تورم، از لحاظ آماری مورد پذیش قرار نگرفت. اما با استفاده از شاخص شکاف، اثر بیکاری مورد پذیرش قرار نگرفت و اثر تورم افزایشی گردید. اثر بقیه متغیرها همانند دو شاخص قبلی بود.
- روحانی مجد، جلیل. ۱۳۸۷٫ «بررسی اثر تغییر شاخص توسعه انسانی بر فقر در ایران (مطالعه موردی مناطق شهری ایران)». استاد راهنما: محمد باقر بهشتی. دانشگاه تبریز.
دریافت متن کامل «بررسی اثر تغییر شاخص توسعه انسانی بر فقر در ایران (مطالعه موردی مناطق شهری ایران)»