کجرفتاری پدیدهای اجتماعی است و دارای بستر اجتماعی است، هر چند که عوامل مختلف بیولوژیکی، جغرافیایی، اقتصادی و دیگر عوامل، در نحوه شکل گیری و شیوع آن، نقش بسیار مهمی ایفا می کنند. تبیین این مسئله بر اساس عامل فقر اقتصادی، تحدید موضوع به دو نگرش جامعه شناختی و اقتصاد است. در این تحقیق، به بررسی نقش فقر اقتصادی، در ایجاد کجرفتاری اجتماعی در میان جوانان می پردازیم. این کار به خصوص به لحاظ تحدید موضوع مورد بررسی دارای اهمیت است؛ چرا که می توان این رابطه را از زوایای مختلف به دقت مورد بررسی قرار داد.
در جامعه شناسی و اقتصاد از مفهوم فقر برای نشان دادن وضعیت نامناسب اقتصادی افراد و خانواده ها استفاده میشود. مفهوم اجتماعی فقر، مفهوم جامعی است؛ چرا که می تواند ضمن مشخص کردن محدوده آن، پذیرش و تأیید این مسئله از سوی دولتها، به عنوان معضلی در درون جوامع، راه حلهایی را نیز جهت خروج فقرا از این وضعیت ارائه می کند (۶۵۵ :۲۰۰۱ ,Kuper).
شواهد موجود در جامعه حاکی از این واقعیت است که در طی سالهای اخیر افزایش شدیدی در میزان خط فقر نسبی (حدی که افراد فقط قادر به تأمین نیازهای اولیه زیستی هستند) و به تبع آن افزایش جمعیت فقیر رخ داده است (گزارش اقتصادی، ۱۳۸۳: ۷۹۰). با توجه به اینکه جامعه در مسیر توسعه و رشد اقتصادی در حال حرکت است، توزیع درآمد بین بخشها و دهکهای مختلف جامعه به صورت عادلانه صورت نمی گیرد. به طوری که بر اساس آمار و ارقام موجود، در سال ۱۳۸۲، سهم دهک بالایی (ثروتمندترین) از کل درآمدها، ۳۰ درصد و سهم دهک پائین (فقیرترین) تنها ۱ / ۵ درصد می باشد؛ یعنی نسبت دهک بالا به پائین ۲۰ برابر می باشد (گزارش اقتصادی، ۱۳۸۳: ۷۹۱). ضریب جینی نیز که از شاخصهای تحلیل توزیع درآمد می باشد و شرایط کلی توزیع (شامل گروههای میانی) را نشان می دهد، هر چه به یک نزدیکتر باشد، نشان دهنده عدم تساوی بیشتر و هر چه به صفر نزدیکتر باشد نشان دهنده توزیع بهتر درآمد است. این ضریب از سال ۱۳۷۹ تا سال ۱۳۸۱ بین ۰/ ۴۰ تا ۰ / ۴۱ در نوسان بوده است (گزارش اقتصادی، ۱۳۸۳: ۷۸۷).
- عزیزی، جلیل. ۱۳۸۴٫ «رابطه فقر اقتصادی با کجرفتاری اجتماعی در بین جوانان شهر تهران». استاد راهنما: فرامرز رفیع پور. دانشگاه شهید بهشتی .