امروزه در تلاش جهت تحقق توسعه انسانی، سنجش و تعیین فقر شهری موضوعی است که در سیاستگذاری و مدیریت توسعه انسانی در بسیاری از کشورهای مواجه با آن همچون ایران دنبال میشود و این امر نیازمند اتخاذ روشهای علمی بهویژه در تعیین جغرافیایی پهنههای فقیرنشین شهری است.
کلانشهرهایی همچون تهران بدون تردید با چالشهای بزرگی مواجهاند که یکی از مهمترین آنها تمرکز فقر در آنهاست. فقر شهری، بهویژه در کشورهای درحالتوسعه همچون ایران، با سرعت بیشتر و حجم بالاتری در حال گسترش است. طی مهرومومهای گذشته، توجه به فقر عمدتاً معطوف به مقیاسهای منطقهای و بینالمللی بوده است. نظر به عدمکفایت تعداد تحقیقاتی که فقر شهری را بهطور کلنگر و از ابعاد مختلف موردبررسی قرار دهند، این تحقیق با هدف شناسایی و رتبهبندی عوامل تشدیدکننده فقر شهری در شهر تهران انجام گرفت.
پس از مطالعه عمیق ادبیات تحقیق مرتبط، عوامل تشدیدکننده فقر شهری در کلانشهرها استخراج گردید. سپس با انجام پنج مصاحبه نیمهساختاریافته با متخصصین و خبرگان حوزه مدیریت شهری در مورد عوامل اصلی تشدیدکننده فقر شهری و زیرمعیارهای هرکدام از آنها بحث گردید. در ادامه با توجه به نتایج بهدستآمده از مصاحبههای نیمهساختاریافته، پرسشنامه خبرگان تهیه گردید و بین ۱۳ خبره توزیع گردید و مقایسات زوجی انجام شد. سپس دادههای گردآوریشده با نرمافزار Expert choice تجزیهوتحلیل گردید و معیارها و زیرمعیارها رتبهبندی شدند.
نتایج بهدستآمده نشان داد از بین عوامل اصلی، فقر اقتصادی بالاترین اولویت را در اختیار دارد و کمترین اولویت مربوط به فقر فرهنگی اجتماعی است. مهمترین زیرمعیارهای تشدیدکننده فقر شهری در تهران نیز به ترتیب عبارتاند از: بیکاری، سطح درآمد، بار تکفل و ساختار اقتصادی غیر مولد.
- رجبی پورشیرکوهی، فریبرز. ۱۳۹۶٫ «شناسایی و اولویتبندی عوامل تشدید کنندهی فقر شهری درتهران». استاد راهنما: محمد خوشچهره جمالی. دانشگاه تهران.