فعالیتهای مجرمانه ناشی از عوامل اقتصادی و اجتماعی متعددی هستند؛ امروزه در کشورهای مختلف مطالعات متعددی در تعیین عوامل اصلی وقوع جرائم صورت گرفته است و فقر یکی از عوامل اقتصادی تأثیرگذار بر جرم است؛ فقر یکی از مشکلات اساسی تمام کشورهاست و با پیشرفت کشورها نهتنها از میزان آن کاسته نشده است بلکه افزایشیافته است. مشکل فقر زمانی شدت پیدا میکند که این آسیب اجتماعی زمینه را برای ارتکاب جرم افراد جامعه فراهم میکند؛ امروزه در نظر گرفتن مسئولیت و مجازات برای افراد فقیر یک امر جنجالی است و در تمام دنیا افراد فقیر نسبت به سایر افراد جرائم بیشتری را مرتکب میشوند، بیشتر به زندان محکوم میشوند و سختگیری نسبت به تشدید مجازات و مجازات افراد فقیر وجود دارد، رویکردی نیز همسو با مطالب بیانشده مجازت افراد فقیر را عادلانه قلمداد میکند.
این در حالی است که شرایط اقتصادی در انطباق افراد با قانون تأثیرگذار است و مسئول دانستن و مجازات کردن چنین افرادی همچون سایر افراد جامعه ناعادلانه است و میتواند آثار مخربی را به همراه داشته باشد و چنین افرادی را به مجرمی خطرناک مبدل کند؛ نظریات گوناگونی پیرامون این رویکرد بیان شده است، برخی قائل به معافیت و برخی قائل به تخفیف مجازات برای افراد فقیر شدهاند، نوع روش پژوهش توصیفی-تحلیلی و کتابخانهای است. در حیطه عمل نیز برخی از کشورها مانند، استرالیا با کاهش مجازات برای افراد فقیر در برخی جرائم سطحی و آمریکا با معافیت مجازات برای جرم غفلت از کودکان به دلیل ماهیت این جرم، بهصورت رویه قضایی در این جهت تلاش کردهاند اما در ایران توجهی به این مطلب صورت نگرفته است. پس بر پایه مطالب بیانشده فقر افراد را میتوان بهعنوان عامل مؤثر در مسئولیت کیفری موردتوجه قرار داد.
- کاظمیپور، محبوبه. ۱۳۹۹٫ «فقر و مسئولیت کیفری». استاد راهنما:محمد امینیزاده. دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشکده حقوق و الهیات.