بدون شک اولین قدم در برنامهریزی مبارزه با فقر در راستای سیاستگذاری در زمینه توسعه، شناسایی هرچه دقیقتر عوامل مؤثر بر فقر و شناخت صحیح و آگاهانه از وضعیت فقر است. با توجه به ضرورت موضوع، در این پژوهش به شناسایی و بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر فقر در مناطق محروم پرداخته شده است. تحقیق حاضر ازلحاظ روش ماهیتی پیمایشی-توصیفی و ازلحاظ هدف، ساختاری کاربردی دارد. برای گردآوری دادههای موردنیاز، از مطالعات کتابخانهای و میدانی (پرسشنامه خبرگان) استفاده شده است.
جامعه آماری پژوهش از اساتید دانشگاه، خبرگان، مدیران و کارشناسان کمیته امداد امام خمینی (ره) الموت غربی با سابقه کاری و پژوهشی در زمینه علل و عوامل مولد فقر تشکیل شده است. نمونه آماری با استفاده از روش نمونهگیری هدفمند و با استفاده از تکنیک نمونهگیری گلوله برفی به تعداد ۲۳ نفر انتخاب شد. در ادامه پژوهش، از طریق مرور پیشینه پژوهش، با استفاده از مطالعات و تحقیقات گذشته و همچنین پرسشنامه دلفی بر مبنای نظر خبرگان، عوامل مؤثر بر فقر در مناطق محروم، شناسایی و در بخشهای مختلف گروهبندی گردید. سپس با استفاده از روش دلفی موانع غربالسازی و نهایی گردیدند.
درنهایت با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی (FAHP) درجه اهمیت عوامل تعیین گردید. دادهها با استفاده از نرمافزار متلب مورد تجزیهوتحلیل قرار گرفتند. با توجه به نتایج پژوهش موانع اصلی به ترتیب عوامل اقتصادی (وزن مربوطه ۳۲/۰)، عوامل طبیعی (۲۴/۰)، عوامل جمعیتی (۱۸/۰)، عوامل کالبدی (۱۵/۰)، عوامل اجتماعی (۱۱/۰) بودند. همچنین عواملی مانند نرخ تورم، نرخ بیکاری، باروری، بعد خانوار و جمعیت روستایی بهعنوان مهمترین عوامل مؤثر بر فقر شناخته شدهاند. با توجه به عوامل بیانشده که بر فقر تأثیرگذارند، پیشنهاد میشود بستر مناسب برای کنترل این عوامل موردبررسی فراهم شود تا بدینصورت بتوان مسیر کاهش فقر در جامعه را هموارتر نمود.
- فراهانی، پگاه. ۱۳۹۹٫ «بررسی و تحلیل عوامل مؤثر بر فقر در مناطق محروم (موردمطالعه: منطقه الموت غربی)». استاد راهنما:مریمالسادات حسینیفر. دانشگاه البرز، دانشکده علوم انسانی.