پنل تخصصی «تحلیل فقر چندبعدی در ایران» در چارچوب همایش فقرپژوهی در روز چهارشنبه ۲۵ دی برگزار خواهد شد. همایش فقرپژوهی عنوان همایشی است که به همت وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی برپا شده و در سال جاری جشنواره آثار دانشجویی برتر در حوزهی فقر را نیز در دل خود جای داده است. در این جشنواره دهها رساله و پایاننامهی دانشجویی در حوزهی فقر مورد بررسی و ارزیابی شورای داوری قرار گرفته و کیفیترین آثار به عنوان برگزیدگان نهایی انتخاب شده و در اختتامیه همایش فقرپژوهی مورد تقدیر قرار خواهند گرفت.
فقر چندبعدی از برجستهترین موضوعاتی است که مورد توجه دانشجویان شرکتکننده در همایش فقرپژوهی قرار گرفته است. از جملۀ این پایاننامهها «رویکرد چندبعدی به اندازهگیری فقر؛ مفاهیم نظری و شواهد تجربی از اقتصاد ایران»، «رابطه ایستا و پویای رویکردهای چندبعدی و درآمدی فقر»، «تحلیل روند فقر چندبعدی خانوارهای دارای کودک در ایران بر اساس رویکرد نسلی۱۳۹۱-۱۳۶۳»، «اندازهگیری فقر چندبعدی در ایران با استفاده از رویکرد آلکایر-فوستر در سالهای ۱۳۹۲تا ۱۳۸۸» و «اندازه گیری فقر چندبعدی در ایران» هستند.
اهمیت موضوعی فقرچندبعدی سبب شد که در اختتامیۀ جشنواره پنلی مختص آن درنظر گرفته شود که در روز چهارشنبه ۲۵ دی از ساعت ۱۳ تا ۱۵ در مرکز همایشهای بینالمللی صداوسیما برگزار میشود. در این پنل باقر درویشی (عضو هیئت علمی دانشکدۀ اقتصاد دانشگاه ایلام)، یعقوب اندایش (عضو هیئت علمی دانشگاه شهید چمران اهواز)، علی دینیترکمانی (عضو هیئت علمی موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی)، میرحسین موسوی (عضو هیئت علمی دانشگاه الزهرا)، اسمعیل ابونوری (عضو هیئت علمی دانشگاه سمنان)، فرشاد فاطمی اردستانی (عضو هیئت علمی دانشگاه صنعتی شریف)، مریم شریفیان ثانی (عضو هیئت علمی دانشگاه علوم زیستی و توانبخشی)، سیدهادی موسوی نیک (مدیر کل دفتر مطالعات رفاه وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی) و همچنین شماری از دانشاموختگان که در زمینه فقر چندبعدی کار پژوهشی انجام دادهاند (مرتضی نصرتآبادی، جواد عرب یارمحمدی، مرضیه گودرزی) به ارائه بحث و گفتوگو خواهند پرداخت.
لازم به ذکر است که شاخص فقر چندبعدی برای اولین بار توسط آلکایر و فاستر برای ۱۰۹ کشور جهان در سال ۲۰۰۷ محاسبه شد. این شاخص سپس در سال ۲۰۱۰ توسط طرح مبارزه با فقر و توسعه انسانی مؤسسه آکسفورد (OPHI) و برنامه توسعه سازمان ملل بسط و توسعه یافت. شاخص فقر چند بعدی هر ساله توسط مؤسسه OPHI محاسبه و نتایج آن بر روی وبسایت رسمی آن منتشر میشود. شاخص فقر چندبعدی سنجهای بینالمللی از فقر حاد است و بیش از ۱۰۰ کشور در حال توسعه به محاسبه این شاخص پرداختهاند.
برای محاسبه این شاخص از عوامل مختلفی بهغیر درآمد، در تعیین فقر استفاده شده است. این شاخص مکمل اندازهگیری فقر بر پایه درآمد است زیرا ملاحظات مبتنی بر محرومیت شدید در ابعاد آموزش، سلامت و استانداردهای زندگی را شامل شده و به طورکلی مؤلفههای سازنده آن نشانگر وجود رفاه در خانوار محسوب میشوند. تمرکز جنبههای مختلف توسعه بر رویکرد پولی و درآمد، از جمله دلایل ناکامی برنامههای فقرزدایی در کشورهای در حال توسعه عنوان میشود. برهمین اساس، علت اصلی فقر، کمبود یا نبود درآمد نیست بلکه دلیل آن نبود قابلیت لازم در افراد فقیر برای خروج از وضعیت فقر است. شاخص فقر چندبعدی به محاسبه این قابلیتهای لازم در زندگی افراد میپردازد.
شاخص فقرچندبعدی میتواند تصویر کاملی از افرادی که در فقر زندگی میکنند، ارائه دهد. علاوه بر این روش محاسبه آن اجازه میدهد تا مقایسهای بین کشورها و مناطق مختلف جهان از لحاظ فقر شکل گیرد و همچنین میتوان مقایسه ای درون کشوری بین اقوام مختلف، خانوارهای ساکن مناطق روستایی یا شهری انجام داد. این ویژگیها سبب شده که شاخص فقر چندبعدی به ابزاری تحلیلی برای شناسایی افراد آسیبپذیر تبدیل شود. بهعلاوه شاخص فقر چندبعدی آشکارکننده الگوی فقر در کشورها و در طول زمان است که سیاستگذاران را قادر میسازد تا بهطور مؤثر منابع را هدف قرار داده و سیاستهای مؤثرتری برای رفع فقر طراحی کنند.