عدالت و انقلاب
مسئله فقر و رفع آن به معنای اخص و همچنین برقراری عدالت اجتماعی به معنای اعم آن از اهداف انقلاب اسلامی ایران بود. این مهم بلافاصله پس از پیروزی انقلاب در قوانین اساسی کشور، در بسیاری از اصول بهصورت ضمنی و در برخی نیز بهصورت صریح مورد تأکید قرار گرفت. در اصل ۲۹ قانون اساسی، تأمین خدمات و حمایتهای مالی برای مردم از طریق درآمدهای عمومی، در اصل ۳۱ برخورداری از مسکن متناسب با نیاز برای تمام افراد با اولویت به روستانشینان و کارگران و در اصل۴۳ ریشهکن کردن فقر و محرومیت و برآوردن نیازهای مردم مورد اشاره و تأکید قرار گرفت. براین اساس همواره برنامههایی بهمنظور کاهش فقر در دستور کار دولتها قرارگرفته و مبارزه با فقر و نابرابری بهعنوان یکی از اولویتهای سیاستگذاری و برنامهریزی دولتمردان بوده است. با این وجود پس از انقلاب شاهد گذار گفتمانی؛ یعنی ارزش عدالت و مسئله عدالت و گفتمان عدالت بودهایم. هنوز هم مضامین گفتمان عدالت به دلایل گوناگون از ثبات برخوردار نبوده و در حال دگرگونی است. در دولت جنگ دال مرکزی عدالت بود و بهرغم منابع بسیار محدود و هزینههای قابلتوجه جنگ آن دولت تا آخرین روزها به این دال وفادار بود و ناچار شد به دلیل محدودیت منابع از تولید برای تأمین حداقل معیشت مردم صرفنظر کند. در دوران استیلای گفتمان سازندگی، اندیشه محوری عدالت از سوی دولتمردان بهشدت مورد تردید قرار گرفت. با این وجود دولت سازندگی تلاش میکرد تا آرای خود را ذیل گفتمان انقلاب اسلامی مفصلبندی کند. توجه زیاد به رشد اقتصادی بهجای توسعه اقتصادی باعث شد تا دال عدالت در دوران سازندگی افول جدی کند. با افول گفتمان سازندگی و در دولت اصلاحات بار دیگرگفتمان عدالت سر برآورد، اما با تقویت رویکردهای لیبرال در دولت اصلاحات و به فراموشی سپردن ضرورت عدالت در اردوی اصلاحطلبان، در جدال بین دو گفتمان اصولگرا و اصلاحطلب، گفتمان اصولگرای عدالت تعریف خاص خود از دال شناور عدالت را که بهشدت رنگ و بوی پوپولیستی داشت مطرح کرد. سرانجام این گفتمان برای فقرا فاجعهبار بود. در گفتمان دولت اعتدال نیز باوجود ادعاهای بزرگ – مثل نرخ تکرقمی تورم- از آغاز نشانهای از بهبود زندگی فقرا و گسترش عدالت مشاهده نشد.
بنابراین هنوز و در آستانه چهل و یکمین سالگرد انقلاب دغدغه عدالت در برابر نظام، نیروهای سیاسی- اجتماعی و فعالان مدنی قرار دارد، با این تفاوت که شواهد نشان میدهد صبر و طاقت فقرا از حد گذشته و آنان انتظار دارند نظام حاصل از انقلابی که به نام مستضعفان و تهیدستان و پابرهنگان پیروز شد، زندگی سخت آنان را کمی بهبود بخشد و دردی از هزاران درد آنها را درمان کند.
***
در هفتهای که گذشت، اخبار زیر جلب توجه میکند:
- مدیرعامل خیریه رعد گفت: در سیستم اشتغال حمایتشده، برای هر فرد کارجو یک همیار شغلی اختصاص مییابد. این همیار شغلی مسئول جستوجوی کار مناسب برای کارجو است و حتی زمانی که کار مناسب پیدا شود، او را حمایت میکند.
- وزارت کار در مطالعهای براساس سه شاخص متوسط رشد سالانه، میزان تغییرات و آهنگ تغییرات شاغلان نسبت به جمعیت کل، به شناسایی ۱۸ عنوان شغلی رو به کاهش در کشور پرداخته است.
- مدیرکل تأمین اجتماعی مازندران گفت: براساس قانون حمایت از خانواده، چنانچه پدر و مادر از هم جدا شوند و فرزند دختر شاغل نباشد یا شوهر نداشته باشد، میتواند حقوق پدرش را دریافت کند که این امر سبب افزایش طلاقهای صوری میشود.
- سخنگوی ستاد شناسایی مشمولان یارانه معیشتی، گفت: بر اساس اعلام مسئولان سازمان برنامهوبودجه، معوقات خانوارهای معترضی که از سه نوبت، فقط یک یا دو نوبت به حساب آنها واریز شده، تا پایان امسال واریز خواهد شد.
- معاون وزارت کار میگوید: بررسیهایی که از سوی وزارت کار صورتگرفته نشان میدهد هماکنون بیش از ۲۰۰ ساختمان در شهر تهران وجود دارند که از نظر محیط کار، ناایمن شناخته شدهاند و فهرستی از آنها تهیه شده است.
- به گزارش روزنامه شرق، گرچه بودجهای حدود هزار و۷۰۰ میلیارد تومان به سازمان زندانها تعلق میگیرد، اما آماری وجود ندارد که از این بودجه چه سهمی به زندانیان میرسد.
- به گزارش روزنامه همشهری، طرح منطقهای شدن حقوق و دستمزد در نشست شورای عالی کار، منتفی و قرار شد دستمزد سال۹۹ کارگران مثل قبل در سطح ملی تعیین و پرداخت شود.
- رئیس سازمان نهضت سوادآموزی گفت: بر اساس آخرین سرشماری در سال جاری، نرخ باسوادی در کشور به مرز ۹۶ درصد رسید که این عدد در برخی استانها از ۹۶ درصد هم بیشتر شد.
- وزرای آموزشوپرورش و تعاون در نشست مشترکی به بررسی مشکلات و تجهیزات مدارس فنیوحرفهای و هنرستانها، پوشش کودکان خارج از چرخه تحصیل و … پرداختند.
- معاون وزیر کار گفت: عیدی امسال برای کارگرانی که حقوق پایه آنها بر مبنای حداقل دستمزد مصوب سال ۹۸ است، ۳ میلیون و ۳۳ هزار و ۷۶۵ تومان و برای سایر کارگران دوبرابر حقوق پایه آنها خواهد بود.
- به گفتهی سخنگوی شورای نگهبان، طرح شفافیت و نظارت بر تأمین مالی فعالیتهای انتخاباتی در انتخابات مجلس شورای اسلامی در جلسه شورای نگهبان مورد بررسی قرار گرفت و عدم مغایرت آن با شرع مقدس و قانون اساسی اعلام شد.
- به گزارش خبرگزاری ایسنا، سخنگوی شورای شهر تهران جزئیات سه طرح تحقیق و تفحص شورای شهر از املاک، بدهیها و قراردادهای شهرداری تهران را تشریح کرد.
- رییس کل سازمان مالیاتی از تدوین پیشنویسی برای قانون جدید مالیاتهای مستقیم خبر داد و گفت: در این پیشنویس بحث ساماندهی معافیتها، پایههای مالیاتی از جمله مالیات بر عایدی بر سرمایه و مالیات بر مجموع درآمد را در نظر گرفتهایم.
- رئیس دیدهبان شفافیت و عدالت گفت: یکی از موانع اصلاحات اقتصادی بحث تعارض منافع است. متأسفانه منفعت مالی و تعارض منافعی که در مجلس فعلی وجود دارد، اجازه نمیدهد در حوزه اقتصادی اصلاحی صورت بگیرد.
- نماینده مردم نجفآباد، مزایای طرح ساماندهی اسناد عادی را تشریح کرد. ابوالفضل ابوترابی گفت: بررسی این طرح در دستورکار کمیسیون قرار دارد که پس از سرکشی نمایندگان به حوزههای انتخابیه این طرح بررسی خواهد شد.
- معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت از شناسهدار کردن تمامی انبارهای نگهداری کالاها خبر داد و گفت: ورود و خروج و دپوی کالا در انبارها شفاف شده و مسیر توزیع کالاهای اساسی رهگیری میشود.
- رئیس سازمان امور مالیاتی گفت: طبق دستورالعمل جدید بررسی تراکنشهای مالی، حسابهای بالای پنج میلیارد تومان بررسی میشود.
- معاون برنامهریزی و توسعه منابع وزارت آموزشوپرورش نوشت: وقتی قرار شد مدارس غیردولتی از دهه هفتاد شکل بگیرند، مسئولان آموزشوپرورش با گرفتن امتیاز، نخستین مدارس غیرانتفاعی را خودشان تأسیس کردند.
- رئیس ستاد مبارزه با قاچاق کالا ضمن تأکید بر اینکه پوشاک خارجیِ فاقدِ شناسه کالا، قاچاق محسوب میشوند، سه دستور جدید برای مقابله با پوشاک قاچاقِ فاقد شناسه کالا صادر کرد.
- به نقل از خبرگزاری صداوسیما، تفاهمنامه همکاری مشترک میان جهاد دانشگاهی، وزارت تعاون و مرکز پژوهشهای مجلس برای شناسایی و حذف تعارض منافع در نهادهای مختلف به امضا رسید.