کرونای فقرا و اغنیا
ویروس کرونا بالاخره از راه رسید و اولین مرگ‌ومیر ناشی از آن گزارش شد. طبیعی است که مسئولان ذی‌ربط تلاش‌هایی را به‌منظور کنترل شیوع ویروس انجام خواهند داد، اما آیا این خدمات به میزان مساوی در دسترس فقرا و اغنیا قرار خواهد گرفت؟ علاوه بر این، آیا فقرا و اغنیا به یک میزان در معرض ابتلا به بیماری خواهند بود؟
رابطه‌ی بین نابرابری و سلامت، یکی از موضوعاتی است که مورد توجه بسیاری از پژوهشگران حوزه‌ی سلامت و رفاه قرار گرفته است. نابرابری، هزینه‌های زیادی بر جامعه تحمیل می‌کند و از آنجا که سلامت، یکی از مهم‌ترین شاخص‌های سرمایه‌ی انسانی است، بیشترین هزینه را بر سلامت وارد می‌کند. در سطح فردی با افزایش درآمد، افراد از امکانات مناسب و کافی بهداشتی و در نتیجه، سلامت بالاتری برخوردارند ولی این نظر در سطح اجتماعی تأیید نمی‌شود؛ زیرا برخی کشورها با درآمد پایین‌تر نسبت به کشورهای با درآمد بالا از سلامت بالاتری برخوردارند؛ چون نابرابری درآمدی کمتری دارند.
در مورد نحوه تأثیرگذاری نابرابری درآمد بر سلامت، سه فرضیه وجود دارد:
اول- فرضیه درآمد مطلق: بر مبنای این فرضیه، سلامت افراد فقط تابعی از درآمد آن‌ها است و توزیع درآمدها تأثیری بر سلامت ندارد. بر اساس این فرضیه، در هر شرایطی وضعیت سلامت فقرا نامطلوب است.
دوم- فرضیه درآمد نسبی: بر این مبنا، سلامتی افراد تحت تأثیر توزیع درآمدی قرار دارد؛ به این معنی که افراد درآمد خود را با دیگران مقایسه می‌کنند و زمانی که اختلاف زیادی بین درآمد خود و دیگران مشاهده کنند، فشارهای روانی و تنش‌های ذهنی بر آن‌ها افزایش می‌یابد و در نتیجه سلامت آن‌ها به‌طور جدی تهدید می‌شود. بر این اساس، فقرا با احساس محرومیت نسبی در معرض تنش‌های بیشتر قرار می‌گیرند و بر عکس، افراد فقیر در جامعه‌ای با توزیع عادلانه‌تر منابع از سلامت بیشتری برخوردار خواهند بود.
سوم- اثرات اجتماعی نابرابری درآمدی: بر این اساس، نابرابری و بی‌عدالتی درآمدی بر سلامت افراد تأثیر می‌گذارد. این فرضیه به دو شکل بیان‌شده است؛ اول اینکه در شکل حاد، نابرابری در توزیع درآمد بر سلامتی همه اعضای جامعه- صرف‌نظر از توزیع درآمد- تأثیر می‌گذارد و دوم اینکه در شکل ساده‌تر آن، نابرابری بر سلامتی فقیرترین افراد تأثیرگذار است.
شواهد بسیار محکمی وجود دارد که تقریباً در تمامی کشورهای جهان، بین موقعیت‌های اجتماعی- اقتصادی خانوارها و سلامتی اعضای خانوار، ارتباط قوی وجود دارد. در بسیاری از کشورهای نوظهور و توسعه‌یافته، عوارض اقتصادی و اجتماعی ناشی از نابرابری، به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نگرانی‌های این جوامع محسوب می‌شود. در این جوامع، سلامت اجتماعی ناشی از نابرابری مورد توجه بیشتر واقع شده است.
اگر طبقات فرادست امکان آن را دارند تا فارغ از هرگونه نگرانی معیشتی، روزها و هفته‌ها کار و کسب درآمد را رها کنند و به گوشه‌ای امن از ویروس پناه برند، اما فقرایی که قرار گرفتن نان شب در سفره‌شان موکول به تلاش روزانه است و پس‌اندازی ندارند تا به آن دل خوش کنند، ناچارند دل به دریا زنند و برای لقمه نانی در مراکز عمومی تردد کنند. بنابراین، سهم فقرا از کرونا بسیار بیشتر از اغنیا خواهد بود.
***
در هفته‌ای که گذشت، اخبار زیر جلب توجه می‌کند:
- دبیرکل کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران درباره دستمزد سال ۹۹، گفت: اگر فقط بخواهیم هزینه‌های تأمین معیشت کارگران را بگوییم، حدود ۶ میلیون تومان با بحث مسکن و بهداشت برای یک زندگی ۴ نفره نیاز است.
- بنابر آمار ارائه شده در مجله Science، فقر، هزینه‌های گزاف درمانی، تشخیص دیرهنگام و عدم دسترسی به داروهای ضروری، موجب شده است تا کشورهای فقیر جهان ۸۰ تا ۹۰ درصد از مرگ و میرهای ناشی از سرطان را به خود اختصاص دهند.
- معاون آموزش ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش چهارمحال و بختیاری از وجود حدود ۵۰۰ کودک بازمانده از تحصیل در رده سنی ۶ تا ۱۱ سال در این استان خبر داد.
- تشکل‌های کارگری متفق‌القول‌اند که دادنامه‌ی ۱۷۹ دیوان عدالت، باید ابطال شود. در این دادنامه گفته شده که مستفاد از مفهوم مخالف تبصره دو ماده هفت قانون کار مصوب سال ۱۳۶۹، در صورت ذکر مدت در قرارداد کار، قرارداد تنظیمی موقت و غیردائمی خواهد بود.
- مدیر عامل انجمن حمایت از حقوق معلولان، گفت: از۱۱۰۰میلیارد تومان اعتبار امسال اجرای قانون جامع حمایت از حقوق معلولان تا کنون فقط۵۵۰ میلیارد تومان اختصاص داده شده است.
- مردادماه امسال معاونت ابتدایی وزارت آموزش‌وپرورش از وجود ۱۴۱ هزار کودک بازمانده از تحصیل خبر داد. روز گذشته این وزارتخانه با انتشار آماری اعلام کرد که بیش از ۳۶ هزار کودک در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ جذب کلاس‌های درس شده‌اند.
- معاون اول رئیس‌جمهور ایجاد شناسه اشتغال برای تمامی کارکنان کشور را طرحی مهم و پراهمیت برشمرد و از وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی خواست اجرای این برنامه را پیگیری کند.
- شاهد اداک و احمد صحرایی، جوانانی ۲۴ و ۲۰ ساله، ۲۷ بهمن‌ماه همراه با دیگرانی راهی ارتفاعات نوسود می‌شوند تا به رسم سال‌های اخیر زندگی خود، با کولبری نان خانه را درآورند. اما این ۲ نفر دیگر هیچ‌وقت به خانه برنمی‌گردند.
- مدیرعامل مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران، اولین موضوع مهم در دستور کار این سازمان در سال ۹۹ را حذف کودکان از چرخه زباله‌گردی اعلام کرد.
- با اینکه قانون جدید چک توانسته تأثیرات بسیار مثبتی در کاهش چک برگشتی و نیز کاهش پرونده‌های ورودی به دستگاه قضائی داشته باشد، اما هنوز این قانون با وجود گذشت بالغ بر یک سال از زمان اجرا هنوز به‌صورت کامل اجرایی نشده است.
- وزیر ارتباطات از رونمایی سامانه‌ای خبر داد که قرار است کاربران بتوانند از طریق آن، وضعیت پوشش، کیفیت اینترنت و شکایات مردم در محل زندگی خود را رصد کرده و پس از آن بهترین اپراتور را انتخاب کنند.
- معاون شهردار تهران از ابلاغ شیوه‌نامه جدید انتصاب مدیران توسط شهردار تهران خبر داد و گفت: انتصاب مدیران شفاف شده و محدودیت‌هایی برای تصدی پست‌های مدیریتی به‌صورت سرپرستی تعریف شده است.
- به گزارش همشهری آنلاین، دادستان دیوان محاسبات کشور به صراحت اعلام کرد که قانون منع به کارگیری بازنشستگان شامل فدراسیون فوتبال نیز می‌شود.
- رئیس بسیج جامعه پزشکی کشور با بیان اینکه راهکار کاهش هزینه درمان، اجرای نظام ارجاع و پرونده الکترونیک سلامت است، گفت: تعارض منافع باعث عدم اجرای مناسب این طرح‌ها شده است.
- بر اساس قانون صید و شکار حق الکشف۷۰ درصدی زمانی به محیطبانان تعلق می‌گیرد که شکار و صید انجام گرفته باشد و بحث انتفاع متخلفان در میان باشد. این در حالی است که اگر محیطبان، متخلف را در زمان شروع به شکار، شناسایی و دستگیر کند، حق الکشفی به وی تعلق نخواهد گرفت.
- سامانه ملی املاک و اسکان، ۲۹ بهمن‌ماه سال جاری در حاشیه همایش طرح اقدام ملی مسکن در سالن همایش‌های موزه دفاع مقدس با حضور وزیر راه و شهرسازی رونمایی شد.