نویسنده کتاب: ف‍ری‍دون ج‍وان‍پ‍رست
این کتاب حاصل تجربه ۳۰ سال کار درمانی بهداشتی نویسنده در یکی از استانهای شمالی ایران است. نویسنده بر حسب تجربه کار درمانی در روستاها و مناطق دورافتاده متوجه ارتباط فقر و بیماری و بیسوادی شده است و بعد از تحصیل در انگلستان و مطالعه نشریات سازمان بهداشت جهانی به ارتباط بین این سه عامل فقر، بیماری و بیسوادی در تمام جهان آگاه شده است.
کتاب در ۱۰ فصل به نگار درآمده است و نویسنده تلاش خود را کرده تا در تمام فصول ارتباط بیماری با فقر و بیسوادی را بیان کند. به عبارت دیگر ارتباط این سه عامل با یکدیگر و رابطه علت و معلولی آنها به صورت حلقه معیوب تشریح شده است. همچنین نویسنده نتایج تحقیقات علمی و اماری سازمان بهداشت جهانی در رابطه به این مساله را بیان کرده است. سپس شرح مختصری از اهداف سازمان بهداشت جهانی در ۳۰ سال تأسیس و اعلام هدف بزرگ «بهداشت برای همه تا سال ۲۰۰۰» توضیح داده شده است. نویسنده برای آشنایی مخاطبان با بیماری‌های مرتبط با فقر غذایی و آمار و ارقام را بیان کرده است.
نویسنده در این کتاب تاکید دارد که مسئولان نمی‌توانند تنها با شعار بهداشت برای همه، بهداشت را به ارمغان بیاورند بلکه با همکاری همه ارگانهای اجرایی برای سوادآموزی، بالا بردن تولیدات کشاورزی، تأمین غذا برای همگان و تأمین بیمه‌های اجتماعی همگانی و پیش بینی بودجه‌های کافی بهداشتی، اهداف بهداشتی به ثمر خواهند رسید.
فصل اول تحت عنوان «بررسی وضع کلی بهداشت در جهان» درباره آمارها، اهداف و اقدامات سازمان بهداشت جهانی است. فصل دوم با عنوان «تغذیه طبیعی انسان و مقدار مواد غذایی» درباره نیازهای غذایی روزانه بدن است. چنانکه نیاز روزنامه انسان به انرژی، برای مردان ۲۴۰۰ تا ۴۰۰۰ کیلوکالری و برای هر زن ۱۶۰۰ تا ۳۰۰۰ کیلوکالری است. همچنین نیاز بدن به تک تک ویتامین‌ها و مواد معدنی توضیح داده است.
فصل سوم تحت عنوان «مسئله جمعیت به عنوان مهمترین مشکل زمان» است. در ابتدای فصل آمارهایی از پیش بینی وضعیت جمعیت جهانی ارائه شده است. سپس درباره مسئله فقر و موالید، ضرورت آموزش‌های پیشگیری از بارداری و روش‌های آن توضیح داده شده است.
فصل چهارم درباره سوءتغذیه و آمارهای جهانی آن است. نویسنده بیان می‌کند که رشد اقتصادی به سبب افزایش سهمیه غذایی و آموزش و بهبود بهداشت و نیز اجرای برنامه‌های غذایی در جامعه همه در بهبود بخش وضع غذایی موثرند.
فصل پنجم کم خونی‌های تغذیه‌ای که به سبب کمبود مواد اولیه خونساز ایجاد می‌شود، بررسی شده است. در این فصل علل و عوامل و میزان شیوع کم خونی تشریح شده است. فصل ششم به مسئله کمبودید و عوارض آن پرداخته شده است. چنانکه کمبودید خود را در اختلالات تیروئیدی، کری و لالی، بی حالی، کند ذهنی، چاقی نامناسب و … است. همچنین نویسنده تحقیقات جهانی درباره کمبودید را بیان کرده است.
فصل هفتم درباره اختلالات و عوارض کمبود ویتامین A است که مهمترین عوارض آن اختلالات در شبکه و قرنیه از جمله کوری است.
فصل هشتم به مسئله مرگ و میر زنان باردار در جهان و ارتباط آن با فقر پرداخته شده است. از نظر طب اجتماعی عوامل همچون کمی سواد، بی سوادی افراد خانواده و زنان، فقر، زاییدن چندین اولاد، کار زیاد، ازدواج زودتر از موقع، کمبود مواد غذایی و عدم دسترسی به سرویس بهداشتی از جمله عوامل مرگ و میز زنان باردار است.
فصل نهم فقر و بیسوادی و مرگ و میر کودکان در جهان بررسی و راه‌های جلوگیری از آن بیان شده است. فصل دهم به طور اختصاصی درباره بیماری سل و ارتباط آن با فقر و بی سوادی است که روستاییان، مهاجران و فقرا بخاطر سطح پایین بهداشت، جهل نسبت به درمان بیماری و مراجعه به پزشک، عدم توانایی مالی در تهیه داروها و … از بیماری سل و مرگ و میر رنح می‌برند.
ج‍وان‍پ‍رست، ف‍ری‍دون (۱۳۷۴) دای‍ره معیوب، رشت: ه‍دای‍ت؛ م‍ازن‍دران: دانش‍گ‍آه ع‍ل‍وم پ‍زش‍کی و خ‍دمات بهداشتی درمانی م‍ازن‍دران.
- نویسنده معرفی کتاب: راضیه شیخ رضایی