چندین سال است که روش های سنتی و تکشاخصی در محاسبه فقر، جای خود را به ادبیات فقر چندبعدی داده است که اولا ابعاد متعددی از فقر و محرومیت از امکانات را در نظر می گیرد و ثانیا دو عنصر میزان فراگیری و شدت فقر را نیز همزمان لحاظ می کند. در این گزارش با استفاده از روش آلکیر و فوستر، شاخص فقر چندبعدی در ایران طی سال های برنامه اول تا پنجم توسعه محاسبه شده است. نتایج این گزارش نشان میدهد:
روند این شاخص در مناطق روستایی ایران در طی سال های مورد بررسی کاهشی بوده و از ۰۳۵۴۰ در سال ۱۳۷۰ به ۰ / ۰۶۶۴ در سال ۱۳۹۳ رسیده است که بیش از ۸۰ درصد کاهش طی این سال ها را نشان می دهد. این کاهش به منزله کاهش وسعت و شدت فقر چندبعدی در طی سال های ۱۳۷۰-۱۳۹۳ در مناطق روستایی است. در خصوص مناطق شهری ایران، این شاخص تا سال ۱۳۷۳ روندی صعودی داشته و از ۰/۱۳۲۲ در سال ۱۳۷۰ به ۰ / ۱۸۹۵ در سال ۱۳۷۳ رسیده که بالاترین میزان طی این دوره است. بعد از کاهش در سال ۱۳۷۴ تا سال ۱۳۸۷ روند تقریبا یکنواختی را طی می کند، اما از سال ۱۳۸۷ به بعد به طور متوسط صعودی بوده به طوری که تا سال ۱۳۹۳ به عدد ۰/ ۱۲۴۲ می رسد. که علت آن می تواند تورمهای بالا رکود اواخر دهه ۱۳۸۰ و بروز تحریم ها در اوایل دهه ۱۳۹۰ باشد.
در بخش پایانی گزارش با نگاهی به تجارب سیاستگذاری کشورهایی مانند هند، چین، بنگلادش، اتیوپی و برزیل، توصیه هایی برای تدوین برنامه جامع و زمانمند کاهش فقر با تقسیم کار روشن نهادی ارائه شده است که با توجه به هدفگذاری دولت دوازدهم برای رفع فقر مطلق می تواند راهگشا باشد.
- گزارش کارشناسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی
- تهیه و تدوین : آقای علی اصغر سالم
- همکاران : محمدجواد طاهرپور، فرزانه صمدیان، سارا ربیعی