طرد اجتماعی و گرایش به انحرافات (مورد مطالعه: شهرستان اسلامشهر)آذر ۱۱, ۱۳۹۸

حاشیه نشینی در ادبیات جامعه شناسی، مترادف با ساختارهای اجتماعی – اقتصادی – فرهنگی معیوب و مساعد ظهور انواع آسیب ها و انحرافات اجتماعی است. هر چند حاشیه نشینان شهری، لزوما افرادی ناهنجار و آسیب زا نیستند، بلکه مطرودینی محسوب می شوند که با سکونت در زیستگاه های شهری موسوم به ” منطقه ی اخلاقی و فرهنگی” خاص، به دور از امکانات و فرصت های مشروع بوده و با فراهم بودن فرصت های نامشروع، ممکن است بخواهند، اهداف فردی و اجتماعی تعریف شده را از طریق آسیبی و آسیب زایی دنبال کنند.شهرستان اسلامشهر، یکی از نادرترین اشکال اسکان غیر رسمی است که در مجاورت کلان شهر تهران، در دهه ی اخیر شکل گرفته و مناطق و محلات آن، از نظر پراکنش جغرافیایی محرومیت و طرد اجتماعی و آسیب ها و انحرافات مرتبط با آن، چهره ای یکدست و هماهنگ از خود نشان نمی دهد. از این رو در پژوهش حاضر، با استفاده از رویکرد طرد اجتماعی و نظریه های احساس محرومیت نسبی و احساس ناکامی منزلتی، به بررسی آسیب شناختی سه بخش شهرستان اسلامشهر ( منطقه اسلامشهر، شهرک واوان، شهرک امام حسین(ع)) پرداخته ایم تا تأثیر طرد اجتماعی و ساختار فرصت ها و منابع در اختیار ساکنین را، برگرایش به رفتارهای انحرافی در میان آنان بسنجیم.پیمایش حاضر، از طریق نمونه گیری تصادفی، به حجم نمونه ۲۳۳ نفر از میان ساکنین شهرستان اسلامشهر، با استفاده از پرسش نامه ، به انجام رسیده و نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است .یافته ها نشان می دهد که، میزان طرد اجتماعی میان ساکنین منطقه ی مورد بررسی در حد” متوسط” می باشد و در میان سه منطقه ی مورد مطالعه، شهرک امام حسین(ع) بیشتر از دو منطقه ی دیگر شهرستان، میانگین بالاتری از طرد اجتماعی را داشته است. میزان گرایش به رفتارهای انحرافی در نمونه ی مورد بررسی نیز در حد ” متوسط” به دست آمده است؛ این در حالی است که ساکنین اسلامشهر بیش از دو منطقه ی دیگر شهرستان، تمایل به رفتار انحرافی را نشان داده اند. یافته ها حاکی از آن است که در ۲ بخش از ۳ بخش مورد مطالعه در شهرستان اسلامشهر ( اسلامشهر و شهرک واوان) طرد اجتماعی به طور غیر مستقیم و از طریق متغیرهای احساس محرومیت نسبی و احساس ناکامی منزلتی منجر به گرایش به رفتارهای انحرافی در میان ساکنین شده است . تحلیل رگرسیون بدست آمده حاکی از آن است که متغیرهای مورد بررسی توانسته اند ۲۴ درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین نمایند.بنابراین ، مدل تحلیلی مسأله از برازش و کفایت لازم برای تبیین متغیر وابسته پژوهش، برخوردار می باشد.