برآورد خط فقر مطلق بر مبنای خط فقر غذایی؛ مطالعه موردی: مناطق شهری استان مازندران در سال ۱۳۸۹آذر ۱۱, ۱۳۹۸

در این تحقیق، ابتدا خط فقر غذایی در مناطق شهری استان مازندران در سال ۱۳۸۹ با استفاده از الگوی برنامه‌ریزی ریاضی برآورد شده است. برای این منظور، نخست سبد کالاهای خوراکی خانوارها بررسی و ۸۲ ماده غذایی متداول و پر‌اهمیت مشخص شده است. سپس، نیازهای اساسی انسان به مواد مغذی برای ادامه حیات بصورت کتابخانه‌ای جمع‌آوری و مقدار مواد مغذی موجود در هر صد گرم از ۸۲ ماده غذایی معلوم شده است. پس از آن، قیمت هر صد گرم از این مواد غذایی با نمونه‌گیری طبقه‌ای در سطح شهرهای استان مازندران به‌صورت میدانی جمع‌آوری شده است. با تشکیل تابع هزینه به‌عنوان تابع هدف و ۱۸ محدودیت متناظر با حداقل و حداکثر نیازهای بدن به کالری، پروتئین، چربی، مواد قندی، کلسیم، آهن، ویتامین A، ویتامین B1، ویتامین C و ۸۲ متغیر تصمیم درباره ماده غذایی متداول در سبد کالای خانوار، الگوی برنامه‌ریزی ریاضی مورد نظر ساخته شده است. تابع هدف در الگوی پژوهش، مبین کل هزینه مواد خوراکی لازم برای یک انسان با ویژگی‌های متوسط بوده است. این تابع، مانند خط بودجه در نظریه مصرف کننده در اقتصاد خرد، از مجموع حاصل‌ضرب‌های مقدار هر ماده غذایی در قیمت آن به‌دست آمده و لزوماً خطی می‌باشد. این مدل با روش سیمپلکس و به کمک نرم‌افزار QSB حل و خط فقر غذایی برآورد شده است. سپس، با توجه به خط فقر غذایی به‌دست آمده و میانگین نسبت هزینه خوراکی به کل هزینه خانوارهای استان مازندران در سال ۱۳۸۹، خط فقر غذایی به خط فقر مطلق تبدیل شده است. براساس نتایج حاصل، خط فقر غذایی و خط فقر مطلق ماهانه خانوارهای چهار نفره شهری در سطح استان مازندران در سال ۱۳۸۹، به‌ترتیب، تقریباً مبلغ ۹۳ هزار تومان و ۴۱۰ هزار تومان محاسبه شده است. سرانجام، با استفاده از تازه‌ترین توزیع هزینه موجود برای خانوارهای مناطق شهری استان مازندران، جمعیت زیر خط فقر شهری این استان در سال ۱۳۸۹ تقریباً ۲۵ درصد برآورد شده است.