بررسی ابعاد فقر سالمندان و عومل موثر بر آن در ایران سال ۱۳۹۵


سالخوردگی جمعیت یک فرایند شناخته شده به عنوان پیامد «گذار جمعیتی شناختی» است که در آن باروری و مرگ و میر از سطوح بالا به سطوح پایین کاهش پیدا می کند. فقر سالمندی پدیدهای اجتماعی – جمعیتی است که از دیدگاه اقتصادی با وضعیت بازنشستگی و وضعیت درآمدی افراد رابطه دارد. تغییرات در حوزه کاهش باروری، افزایش امید زندگی، بهبود وضعیت بهداشتی و ساختار سنی، در حوزه اقتصادی و اجتماعی اثراتی به همراه خواهد داشت. از سویی، بررسی های انجام شده در زمینه سالمندی بیانگر رشد صعودی جمعیت سالمندان در جهان و در سال های نه چندان دور برای ایران است. با این اوصاف مطالعه فقر سالمندان و افزایش بالقوه آن عمدتا نادیده گرفته شده است. این تحقیق به دنبال شناخت ویژگی های جمعیتی و اجتماعی سالمندان و عوامل مؤثر بر فقر آنها است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی خصوصیات اجتماعی با وضعیت اقتصادی در داده های هزینه درآمد خانوار در سال ۱۳۹۵ و اثرات آن بر روی فقر خانوار

سالمندان ایران است و روش تحقیق در این مطالعه تحلیل ثانویه است. از متغیرهای جمعیت شناختی در این تحقیق، جنس، سن، وضعیت فعالیت و بیکاری است. اندازه گیری فقر نسبی خانوار، یعنی سالمندانی که یا به عنوان سرپرست و یا به عنوان عضوی از خانوار زیر خط فقر زندگی می کنند، با استفاده از معیار کمیسیون اروپا انجام شده است. بر این اساس، خط فقر نسبی برابر است با ۵۰ درصد میانه در آمد یا هزینه خانوار این رقم برای سال ۱۳۹۵ حدود ۶۹۰۳ هزار ریال به دست آمده است. به عبارت دیگر، در این تحقیق سالمندانی که در سال ۱۳۹۵ در خانواری با درآمد ماهیانه کمتر از ۶۹۰ هزار تومان زندگی کرده اند، فقیر به محسوب شده اند. یافته های این تحقیق نشان می دهد که ۳۴٫۷۲ درصد از سالمندان در خانوارهایی زندگی می کنند که زیر خط فقر قرار دارند. نتایج نشان میدهد که رابطه جنس با فقر سالمندان در ایران با ضریب ۱۴۰۰, ۰۰ = Pearson chir مورد تأیید واقع شده است. زنان سالمند با اختلاف بیشتری در مقایسه با مردان زیر خط فقر نسبی قرار دارند، به طوری که ۵۷٫۷۳ درصد زنان زیر خط فقر نسبی هستند. در مجموع ۳۴٫۷۹ درصد خانوارهای سالمند در زیر خط فقر نسبی قرار دارند. نتایج روابط متغیر جنس با فقر و کنترل آماری متغیرهای وضع زناشویی، وضع اشتغال، وضع سواد و بستگی با سرپرست خانوار را تنها در سالمندان فقیر نشان می دهد که زنان بیشتر در معرض فقر قرار دارند. برای تبیین فقر سالمندان در سطح خانوار و شناخت میزان تأثیر انواع مختلف متغیرها، از مدل رگرسیون لجستیک استفاده شده که نتایج نشان می دهد که احتمال تبیین و پیش بینی متغیرهای رگرسیونی برای متغیر فقر سالمندان ۷۵ درصد است و سطح معناداری متغیرها با اطمینان ۹۹ درصد حاصل شده است. یافته های جدول این پژوهش نشان می دهد که فرضیه متغیر وضع زناشویی با فقر با ضریب همبستگی ۰٫ ۳۵۹۳= Crammer ‘ s V مورد تائید واقع شده و افراد دارای همسر ۱۶ درصد کمتر به فقر Secondary Analysis دچار می شوند. هم چنین، مردان هم اگر در وضع بدون همسر قرار دارند، بیشتر احتمال فقیر شدن دارند. نسبت زنان با مردان سالمند بسیار قابل توجه است و مردان بدون همسر با تفاوت معنادار و قابل مشاهده ای در معرض فقر هستند. نتایج تحقیق در وضع فعالیت و فقر نشان می دهد. شاغل بودن به مردان توانایی داده است. شاغل بودن، مردان را از زیر خط فقر بالا می کشد اما برای زنان اینگونه به نظر نمی رسد و تأثیر با متغیر اشتغال می شود تا جنس. همچنین، مقدار ضریب همبستگی با کنترل آماری ضعیف می شود و یا از بین می رود و عاملی دیگر است که رابطه را تحت تأثیر قرار داده است. نتایج نشان می دهد ۳۷٫۰ درصد زنان سالمند با تحصیلات ابتدایی فقیر هستند و این میزان برای زنان سالمند دارای تحصیلات دانشگاهی ۸٫۳۲ درصد است.

  • نوری مقدم، محمدرضا. ۱۳۹۷٫ « بررسی ابعاد فقر سالمندان و عومل موثر بر آن در ایران سال ۱۳۹۵». رشته جمعیت شناسی. استاد راهنما: مجید کوششی. دانشگاه تهران.

پایان‌نامه‌هاراه‌یافتگان به مرحله دومراه‌یافتگان به مرحله‌ی نهاییمشارکت‌کنندگان در مرحله‌ی اول

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *