در اقتصاد متعارف و اقتصاد اسلامی سازوکارهای مختلفی برای تضمین یک درآمد حداقلی برای نیازمندان پیشنهاد شده است. یکی از ایده هایی که اخیرا در اقتصاد متعارف به عنوان مدلی برای تضمین حداقل در آمد و همچنین جایگزینی برای نظام تأمین اجتماعی کنونی مطرح شده است، ایده درآمد پایه همگانی می باشد که مزایا و معایب آن تاکنون به خوبی تبیین نشده است. علاوه بر این در اقتصاد اسلامی نیز بر تأمین شغل و ایجاد امکان درآمد زایی و همچنین تأمین اجتماعی و حمایت از فقرا تأکید شده است. اسلام مردم و دولت را | مکلف کرده است که نیازهای اساسی فقرا را تأمین کنند و سپس کمک به آنها را تا جایی ادامه دهند که به حد کفاف برسند. این دو راهکار (درآمد پایه همگانی و تضمین حد معیشت) تفاوت هایی در میزان و ساز و کار پرداخت دارند که در این پژوهش مورد بررسی و مقایسه قرار می گیرند. ابتدا ایده در آمد پایه همگانی به عنوان یک ایده جدید و به عنوان یکی از روش های تأمین حداقل در آمد، در این پژوهش معرفی می شود و مزایا و معایب آن در ادبیات علمی اقتصاد منتعارف مطرح می شود. سپس به یکی از طرح های مشابه یعنی مالیات بر در آمد. منفی اشاره می شود و یکی از اقسام درآمد پایه همگانی یعنی طرح پیشنهادی اتکینسون معرفی می شود. این طرح حاصل تلفیق درآمد پایه همگانی با نظام مالیات بر درآمد می باشد. در بحث از ساز و کارهای اسلامی مرتبط با درآمد پایه و تضمین حداقل در آمد، به اصول تأمین اجتماعی در اسلام اشاره شده و ضرورت تضمین حد معیشت برای فقراء ترجیح مؤکد توزیع على السویه خراج (بیت المال مسلمین) و ترجیح توزیع على السویه انفال بیان شده است. در انتها درآمد پایه همگانی و پیشنهادهای مشابه با ساز و کارها و قواعد اسلامی چون توزیع على السویه بیت المال و برنامه تضمین حداقل معیشت در اقتصاد اسلامی مقایسه و پیشنهاد اجرایی و سیاسی نهایی بیان می شود. به نظر می رسد اعطای درآمد پایه همگانی در چارچوب نظام مالیات بر مجموع در آمد، یعنی همان پیشنهاد اتکینسون بهتر از سایر مدل های تضمین حداقل در آمد، اهداف اقتصاد اسلامی در تأمین نیازهای ضروری فقرا و تحقق توازن اجتماعی و اقتصادی را محقق می کند چرا که با بهره گیری از این طرح، در آمد حداقلی در حد معیشت با کمترین هزینه برای همه شهروندان (نه فقط افراد تحت پوشش سازمان های حمایتی) فراهم می شود، علاوه بر این مشکلات برخی نظام های رفاهی مثل دام | بیکاری، دام فقر و کاهش عرضه نیروی کار در این طرح دیده نمی شود.
- بهرمن، حمیدرضا. ۱۳۹۸٫ «ارزیابی تطبیقی ایده درآمد پایه همگانی در اقتصاد متعارف و تضمین حد معیشت در اقتصاد اسلامی». رشته معارف اسلامی و اقتصاد. استاد راهنما: محمدجواد شریف‌زاده. دانشگاه امام صادق.