این تحقیق با استفاده از نهادهای زکات و وقف در اقتصاد اسلامی، مدلی بومی برای تأمین مالی خرد ارائه داده و آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. هدف این پژوهش طرح یک مدل پیشنهادی برای تأمین مالی خرد با تبیین روشهای تجهیز منابع (شامل انواع وقف و زکات)، روشهای مدیریت دارایی در قالب کسبوکارهای خرد و احصاء خروجیهای مدل مذکور در قالب سه اثر درآمدی، اجتماعی و فردی- مهارتی میباشد. علاوه بر این، ابعاد مورد انتظار از مدل پیشنهادی را نیز مورد بحث قرار داده و تلاش نموده تا با استفاده از ادبیات تأمین مالی خرد، به تشریح این ابعاد بپردازد.
یافتههای این تحقیق طی دو مرحله بهدست آمدهاست. در مرحله اول برای شناسایی مؤلفههای اثرگذار در مدل تأمین مالی خرد موردنظر از ۴ نفر اساتید دانشگاهی عضو هیئت علمی و متخصص در حوزه مالی خرد و مالی اسلامی از طریق مصاحبه استفاده شدهاست. پس از جرح، تعدیل و اصلاح مدل، در مرحله دوم برای بررسی مؤلفههای شناسایی شده از نمونهای ۶۰ نفره از دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته مالی و اقتصاد دانشگاههای تهران، علامه طباطبایی و شهید بهشتی برای تکمیل پرسشنامه (حاوی ۲۳ سؤال ۵ گزینهای) استفاده شد و نهایتاً با استفاده از مدل معادلات ساختاری ضرایب مسیر در مدل از طریق نرمافزار PLS تخمین زده شد و مدل نهایی پژوهش استخراج گردید.
یافتههای پژوهش حاکی از آن است که نهادهای وقف و زکات در اقتصاد اسلامی به دلیل داشتن ظرفیت فقهی- اقتصادی قابلیت تجهیز منابع را برای مؤسسه تأمین مالی خرد داشته و میتوان منابع مذکور را در بستر کسبوکارهای خرد مدیریت نموده و اثرات فقرزدایی را در قالب اثرات درآمدی، اجتماعی و مهارتی- فردی از آن انتظار داشت. علاوه بر این یافتههای تحقیق نشان میدهد وقف در مقایسه با زکات تأثیر بیشتری بروی کسبوکارهای خرد داشته و در میان خروجیهای مدل نیز اثرات درآمدی بیشترین تأثیر را از کسبوکارهای خرد میپذیرد.
- اسماعیلی، محمدرضا. ۱۳۹۵٫ «ارائه مدل تأمین مالی خرد اسلامی مبتنی بر نهادهای شریعت (با استفاده از زکات و وقف) برای کاهش فقر». استاد راهنما: وحید محمودی. دانشگاه تهران.