یکی از معضلات کنونی جهان علیالخصوص در کشورهای درحالتوسعه شکلگیری طبقهای از جوامع انسانی است که فقیر هستند. برآوردها نشان میدهد که شکلگیری این پدیده در هر جامعهای تبعات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و غیره را برای شهر و ساکنین آن به وجود میآورد، بنابراین تلاش برای حذف و کاهش طبقه فقیر در هر جامعهای ضرورتی انسانی دارد. امروزه تلاش جهت تحقق توسعه انسانی، سنجش و تعیین فقر شهری موضوعی است که در سیاستگذاری و مدیریت توسعه انسانی در بسیاری از کشورها انجام میشود و این امر نیازمند اتخاذ روشهای عملی بهویژه در تعیین جغرافیایی پهنههای فقیرنشین شهری از طریق کاربرد روشهای آماری و تعریف شاخصهای مناسب جهت تعیین ابعاد متفاوت فقر شهری است.
هدف از این پژوهش تحلیل پراکنش فضایی شاخصهای فقر شهری در سطح بلوکهای آماری شهر ساری است. پژوهش حاضر ازنظر هدف کاربردی و ازنظر روش توصیفی-تحلیلی است. دادههای مربوط به مبانی نظری تحقیق به شیوهی کتابخانهای و اسنادی تهیه شده و دادههای خام پژوهش از بلوکهای آماری شهر ساری استخراج شده است که بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ مرکز آمار ایران تهیه شده است. برای استخراج شاخصهای فقر و همچنین سنجش وضعیت فقر شهر ساری از روش تحلیل عاملی استفاده شده است. تحلیل عاملی در محیط نرمافزار SPSS و سپس GIS تجزیهوتحلیل شدهاند.
بهمنظور تحلیل فضایی فقر شهری از روشهای لکههای داغ و خودهمبستگی فضایی موران استفاده شده است که نتایج آن در عامل تلفیقی فقر شهری بهعنوان محصول نهایی روش ابعاد فقر و تحلیل عاملی همسو بوده است. درنتیجهی تحلیلِ شاخص تلفیقی،فقر شهری دارای توزیع خوشهای و خودهمبستگی فضایی میباشند. بر اساس پهنهبندی انجامگرفته برای شاخص تلفیقی،قسمتهای مرکزی شهر را بلوکهای خیلی مرفه و مرفه در بر میگیرند که با رنگهای سبز،تیره و سبز روشن مشخص شدهاند و در قسمتهای بیرونی و حاشیهای شهر بلوکهای فقیر و خیلی فقیر که با رنگ نارنجی و قرمز مشخصشدهاند دیده میشود که نشان میدهد یک شکاف طبقاتی در سطح شهر ساری مشاهده میشود.
- ذبیحنژاد، محمدعلی. ۱۳۹۹٫ «تحلیل فضایی فقر شهری (موردمطالعه: شهر ساری)». استاد راهنما: صدیقه لطفی. دانشگاه مازندران، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی.